Achttien jaar na de dood van Johannes Paulus II op 2 april 2005 werd hij in zijn geboorteland Polen herdacht met waken en optochten. De herdenkingen afgelopen weekend werden sterk gekleurd door recente aantijgingen van toedekken van misbruik door de Poolse paus.
De grootste optocht – een menigte van naar schatting tienduizenden gelovigen – liep door de straten van de hoofdstad Warschau. Soortgelijke processies werden georganiseerd in steden en dorpen in het hele land.
De menigten die de verjaardag van het overlijden van paus Johannes Paulus II herdachten, waren niet zo groot als in de eerste jaren na zijn dood en sinds zijn heiligverklaring in 2014.
Maar er was een andere toon dit jaar nadat een televisiestation op 6 maart een documentaire werd uitgezonden, waarin de Poolse paus ervan werd misbruikgevallen in zijn aartsbisdom in doofpot te hebben gestopt toen hij aartsbisschop van Krakau was van 1964 tot 1978.
Poolse gelovigen en geestelijken maakten van de herdenking gebruik om hun loyaliteit en liefde voor Karol Wojtyla te betuigen.
In een homilie in de kathedraal van St. Johannes de Doper in Warschau, zei aartsbisschop Józef Michalik van Przemysl dat de leer van de Poolse paus “ideologische vijanden heeft gehad” die “nog steeds een hekel hebben aan zijn morele leer”.
“Johannes Paulus II heeft onze verdediging niet nodig”, voegde hij er aan toe. “Wij zijn het die verdediging nodig hebben – om op te staan en in onszelf de overtuiging te verdedigen dat het de moeite waard is om goed te zijn, dat het de moeite waard is om de waarheid over de mens te verdedigen.”
“Johannes Paulus II is voor de Polen niet alleen een symbool van volledige toewijding aan Christus en het geloof, maar ook een symbool van vechten voor vrijheid en waarheid”, zo legt Monika Przybysz, professor theologie en crisiscommunicatie aan de Kardinaal Stefan Wyszynski Universiteit in Warschau, uit aan persbureau OSV News.
“Die gevoelens werden diep gekwetst door de beschuldigingen, die zonder behoorlijke verificatie van bronnen werden gepubliceerd.”
Naast de genoemde documentaire verscheen begin maart ook het boek Maxima Culpa door de Nederlandse journalist Ekke Overbeek, die op basis van archiefonderzoek beweerde dat aartsbisschop Wojtyla misbruikplegers de hand boven het hoofd had gehouden.
Het leidde tot een storm van verontwaardiging en kritiek in de Poolse media. En niet alleen van katholieken; ook het seculiere dagblad Rzeczpospolita concludeerde na onderzoek dat de gebruikte bronnen in de eerdere publicaties niet waren geverifieerd.
“De media hebben in dit geval een ongekende mobilisatie veroorzaakt om Johannes Paulus II te verdedigen”, aldus Przybysz.
In Krakau, waar Wojtyla aartsbisschop was van 1964 tot 1978, het jaar dat hij tot paus werd gekozen, kwamen mensen bijeen voor een wake op Franciszkanska 3, het adres van de bisschopswoning en ook de titel van de recente documentaire.
“We prijzen de Heer voor het feit dat we de kans hebben gekregen om te leven in tijden die verlicht zijn door zijn heiligheid”, zei kardinaal Stanislaw Dziwisz, jarenlang persoonlijk secretaris van Johannes Paulus II, op 2 april.
“Dit is een groot geschenk, maar tegelijkertijd een verplichting en een taak om te waken over dit erfgoed, dat Johannes Paulus II heet, om de waarheid over hem door te geven aan toekomstige generaties.”
Voor de Kerk in Polen is het nog steeds moeilijk om het verleden onder ogen te zien en verantwoording af te leggen voor seksueel misbruik door geestelijken. Op 15 maart kondigde de Poolse bisschoppenconferentie aan dat zij een commissie van deskundigen zullen oprichten om gevallen van misbruik van minderjarigen door geestelijken uit het verleden in het land te onderzoeken. Veel kerkleiders drongen er op aan dat de Kerk bij het herdenken van Johannes Paulus II de slachtoffers niet mag vergeten.
“Volgens paus Johannes Paulus II moeten voorgangers van de Kerk ijverig streven naar persoonlijke heiliging. De Kerk heeft volgens hem voortdurend zuivering nodig en moet daarom voortdurend de weg van berouw en vernieuwing volgen”, zo schreef de hulpbisschop van Krakau Damian Muskus op 3 april op Facebook.
Zondagavond vond er ook een Poolse wake plaats in Rome. Vanwege de stromende regen kon deze niet worden gehouden op het Sint-Pietersplein, dus verplaatsten de organisatoren het naar een plek onder de Bernini-zuilengalerij.
Poolse geestelijken, lekengelovigen en diplomaten die in Rome wonen, verzamelden zich in gebed en herdachten de 18 jaar geleden gestorven paus. De organisatoren lazen de boodschap van de wake voor: “Wij zijn hier om gehoor te geven aan de aanmoediging van Johannes Paulus II om in het kruis de boodschap van liefde en vergeving te ontdekken en deze uit te dragen naar alle delen van de wereld.”
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
