Het door armoede en strijd geteisterde Zuid-Soedan was de tweede etappe van de Afrikareis die kardinaal-staatssecretaris Parolin namens paus Franciscus maakte. Hij riep er herhaaldelijk op tot verzoening, zag KN-correspondent Salvatore Cernuzio.
Dansende kinderen in de Mis; ineengedoken kinderen in een vluchtelingenkamp; kinderen op blote voeten in rijen langs de kant van de weg; zieke, misvormde en stervende kinderen; de gezichten van de allerkleinsten waren een constante tijdens het bezoek dat kardinaal-staatssecretaris Pietro Parolin van 5 tot 8 juli bracht aan Zuid-Soedan.
Het was de tweede etappe van Parolins Afrikareis, die hij maakte omdat paus Franciscus wegens knieproblemen verstek moest laten gaan. De eerste etappe was de Democratische Republiek Congo, waar Parolin een warm onthaal kreeg. Maar in Zuid-Soedan overtrof de ontvangst alle verwachtingen.
Dat begon al bij aankomst: honderden mensen stonden Parolin op het vliegveld op te wachten met trommels, fluitjes en spandoeken. “Wat een mooi welkom!”, riep de kardinaal uit.
Het geschreeuw, gezang, applaus en de bloemblaadjes ontbraken nooit tijdens het driedaagse bezoek. Dat begon met een privégesprek met president Salva Kiir in het presidentieel paleis. Kiir liet meteen zijn gedachten uitgaan naar paus Franciscus en zei te hopen “dat hij alsnog naar Zuid-Soedan zou kunnen komen”.
Parolin zelf herhaalde de oproep tot vrede die de paus deed in 2019 tijdens een retraite met Zuid-Soedanese leiders in het Vaticaan. “De enige strijd die moet worden geleverd, is die voor vrede en ontwikkeling. Het ontbreken van vrede is een bron van instabiliteit en ontevredenheid”, zei Parolin. De president van zijn kant verzekerde dat er sinds zijn ontmoeting met de paus vier jaar geleden geen oorlogen meer zijn geweest: “De mensen hebben misschien geen ontwikkelingen gezien, maar ze hebben de stilte van de wapens gehoord.”
Afgezien van ontmoetingen zoals deze en die met de plaatselijke bisschoppenconferentie en leden van de Oecumenische Raad van Kerken, had de hele reis naar Zuid-Soedan een pastoraal karakter. De kardinaal wilde juist graag de zwakkeren van het land ontmoeten.
Vanuit de hoofdstad Juba vloog hij op 6 juli naar Bentiu, hoofdstad van de staat Unity in het noorden. Daar in de woestijn bevindt zich het vluchtelingenkamp waar zo’n 140.000 mensen worden opgevangen die gevlucht zijn voor oorlog, ellende en de overstromingen van de Nijl.
“De enige strijd die moet worden geleverd, is die voor vrede en ontwikkeling”
Tweet dit!
Armoe is er troef. Het kamp bestaat uit huisjes en hutten gemaakt van restmateriaal of van hout en gedroogde modder. De stank, veroorzaakt door stilstaand water en uitwerpselen van koeien en geiten, is er op sommige plekken ondraaglijk.
Toch leken de mensen die Parolin er ontmoette gelukkig. Bij de ingang van het kamp werd de kardinaal begroet door een stroom zingende mensen die zwaaiden met vlaggen van Vaticaanstad of van de heilige Bakhita, de Afrikaanse heilige die zo vereerd wordt op het continent.
De Mis was er een van ware vreugde, ondanks de hitte en de armoede. “Jullie zijn goede katholieken, ik ben blij dat ik hier ben om jullie geloof te delen”, zei Parolin met emotionele stem toen hij de gemeenschap begroette.
Een andere vreugdevolle viering was die in het John Garang Mausoleum Park, vernoemd naar de voormalig president van het land. Ten overstaan van religieuze en burgerlijke autoriteiten en een menigte van 15.000 zingende en biddende gelovigen, deed Parolin een krachtige oproep tot verzoening in het land: “Geen broedermoord meer. Het kwaad in de wereld wordt niet overwonnen met wapens, vrede wordt niet bereikt met oorlog.” Op de voorste rij zaten president Salva Kiir en vicepresident Riek Machar.
In de wetenschap dat hij de genegenheid van de paus voor de inwoners van het land had weten over te brengen, vertrok Parolin het land. Maar niet voordat hij een plek bezocht die niet op het pauselijk programma stond, maar die de kardinaal per se wilde aandoen: het centrum Uzratuna (‘Onze Familie’) voor kinderen met een beperking.
En een echte familie is het, dankzij de toewijding van de gewijde lekenvrouwen van de Kleine Apostelen en een aantal Italiaanse medewerkers die tot vierhonderd zieke kinderen per maand gratis opvangen en verzorgen. Daarnaast worden er ook ouders, vooral moeders, geholpen die psychische steun nodig hebben.
We hadden al de schrijnende armoede, de dramatische omstandigheden van de vluchtelingen, en het algemene gevoel van verlatenheid in de straten van Juba ervaren, maar toch kwam dit bezoek aan als een stomp in de maag: kinderen zonder armen of met waterhoofdjes, sommigen blind en doof en in rolstoelen, wachtten hem op. Desondanks waren ook in Uzratuna niets dan glimlachende gezichten te zien.
“God zegene jullie”, zei Parolin tegen iedereen die hij ontmoette. Op één moment stond hij langer stil, bijna in contemplatie, bij een achtjarige jongen met kanker die deed denken aan een gekruisigde Christus: in plaats van spijkers, had hij injectiespuiten in zijn lijfje, in plaats van een kruis een draagbaar, en in plaats van een doornenkroon een gezwel op zijn hoofd. De kardinaal zegende hem, zonder een woord te zeggen. De woorden van de paus kwamen bij me op: “Voor het lijden van de kleinen zijn er geen woorden, alleen tranen en gebeden.” (Vertaling Susanne Kurstjens)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
