Kardinaal Michael Czerny reisde namens de paus naar Hongarije om de vele Oekraïense vluchtelingen een hart onder de riem te steken. Hij zag veel ellende, maar ook lichtpuntjes.
“De oorlog meemaken via de media is iets totaal anders dan het lijden van deze mensen direct aanraken”, vertelt kardinaal Czerny.
“Ja, je voelt de verontwaardiging als je op tv en online al die bommen, bloed en verwoestingen ziet, maar als je naar de verhalen hier van de vluchtelingen luistert, voel je een stekende pijn in je buik.”
Vorige week reisde de kardinaal naar de Hongaarse Boedapest om namens paus Franciscus de duizenden vluchtelingen uit Oekraïne die daar zijn gestrand een hart onder de riem te steken. “Een noodzakelijke reis” noemt hij het, en “een vergrootglas op de oorlog”.
De reis van het interim-hoofd van het Vaticaanse dicasterie voor de Integrale Menselijke Ontwikkeling was kort, maar intens. In 72 uur tijd bezocht Czerny stations, opvangcentra en parochies in Boedapest en maakte hij ook een stop in Barabas, aan de grens met Oekraïne, waar een aantal hulpcentra worden beheerd door de lokale caritasafdeling en andere katholieke hulporganisaties.
Vanuit Barabas stak de kardinaal met de auto de grens over naar het uiterste westen van Oekraïne, naar Beregove, een stadje in Transkarpatië, dat tot dusver gespaard is gebleven. Beregove is het belangrijkste verzamelpunt voor vluchtelingen geworden. Zij gebruiken de Hongaarse ‘brug’ om naar Oostenrijk, Italië en vooral Duitsland te reizen.
In de gezichten en verhalen van de vluchtelingen zag Czerny zijn eigen jeugd terug. Ook hij moest met zijn familie vluchten, in zijn geval van het toen nog communistische Tsjecho-Slowakije naar Canada. “Die ervaring is me altijd bijgebleven; je kunt niet anders dan bang zijn als je de grens oversteekt.”
Czerny, in het Vaticaan een soort minister van Sociale Zaken, werd ook geraakt door het feit dat de door de oorlog veroorzaakte crisis andere drama’s aanwakkert. Een daarvan is mensenhandel, waarvan vooral vrouwen het slachtoffer zijn.
Het is mannen tussen 18 en 60 jaar verboden Oekraïne te verlaten, waardoor bijna 80% van de drie miljoen vluchtelingen vrouw is. Zij vertrekken alleen, met hun kinderen en ook die van familieleden of buren. Op het station van Keleti, ten oosten van Boedapest, treffen we jonge meisjes die zeven of acht kinderen op sleeptouw hebben genomen.
“Je kunt niet anders dan bang zijn als je de grens oversteekt”
Tweet dit!
Zoals Tatiana van 31, die jaren ouder lijkt door de vermoeidheid. Zij heeft niet alleen haar eigen kinderen bij zich, maar ook neefjes, nichtjes en broertjes en zusjes, plus een blind katje. Ze heeft geen idee waar ze naartoe moet, waarop de kardinaal haar zegt: “Kom naar Italië, we wachten op je.”
In Keleti kan Tatiana een beroep doen op vrijwilligers van de Caritas die niet alleen voedsel en kleding verstrekken, maar ook helpen bij het vinden van onderdak en tijdelijk werk. Veel Oekraïners hebben echter geen vertrouwen in deze diensten, en willen ook niet op de wachtende bussen stappen die hen naar de hoofdstad kunnen brengen.
Liever gaan ze in op het aanbod van landgenoten die tweeduizend Oekraïense grivna vragen (ruim zestig euro) voor een autoritje. Die optie is niet zonder gevaar: Czerny hoort tijdens zijn bezoek over meerdere vrouwen die op die manier in handen waren gevallen van prostitutienetwerken in Nederland, Duitsland en Denemarken.
In een tot schuilplaats omgebouwd sportcentrum aan de rand van Boedapest sprak de kardinaal met een aantal meisjes en vrouwen die hem op hun mobiele telefoons foto’s laten zien van verwoeste huizen en van ouders die in Oekraïne waren achtergebleven. Zoals de ouders van Natalia, uit Donetsk, die huilt bij het zien van de foto van haar bejaarde ouders die zonder eten of medicijnen zijn achterbleven.
De kardinaal ontmoette ook Marina die met haar gehandicapte dochter Nadja uit Charkov ontsnapte door een taxi naar de Moldavische grens te nemen, en Tamara, die in alle haast haar mobiele telefoon thuis vergat en wekenlang geen contact had met haar kinderen, die in een bunker waren achtergebleven.
Naast al deze duisternis, zag Czerny tijdens zijn reis echter ook veel lichtpuntjes. Zoals in Beregrove, waar Rooms-katholieken, Grieks-katholieken en protestanten zich verenigd hebben “om hun naaste te helpen zoals de barmhartige Samaritaan”.
De kardinaal zei ook blij te zijn met de steun van de Hongaarse regering voor de kerkelijke initiatieven en het opvangen van zoveel Oekraïners en hoopt op “meer open armen”, nu en in de toekomst. (Vertaling Susanne Kurstjens)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
