In de basiliek van Koekelberg sprak paus Franciscus met gewijde en ongewijde dienaren van de Belgische Kerk. Centraal stond hoe je ondanks maatschappelijke tegenwind toch Kerk kunt zijn: “We zijn nu een christendom van getuigen.”
Hoe moet je Kerk zijn in een seculier, of zelfs een vijandig klimaat? Die vraag spookt door het hoofd van iedere aanwezige – bisschoppen en priesters, diakens en pastoraal werkers, mannelijke en vrouwelijke religieuzen – die vandaag in de basiliek van Koekelberg naar paus Franciscus komt luisteren.
De Kerk in België zit door de misbruikcrisis in de schopstoel en is door secularisering en vergrijzing veel van haar vitaliteit verloren. Met name pastorale verantwoordelijken voelen dat, zoals de Naamse priester Patrick, die in alle vroegte met de metro naar de basiliek reist: “Als priester moet je tegenwoordig een soort supermens zijn: een supermanager, een superpsycholoog, een superinspirator. Ik hoop hier inspiratie op te doen voor hoe het óók kan”, zegt hij.
De priester wil de ontmoeting met de paus volgen om “een stukje transcendentie” te ervaren. “Ik hoop wat verdieping te vinden over thema’s als paus Franciscus’ broederschapsencycliek Fratelli tutti en zijn woorden over de zorg voor de planeet. Maar vooral wil ik weten: wat is de juiste plek voor priesters?”
Ook Anne, parochie-assistent in het Waals-Brabantse Waver, hoopt dat paus Franciscus de Belgische Kerk een nieuwe impuls kan geven. “Ik hoop dat zijn bezoek voor nieuwe dynamiek zorgt, vooral voor jongeren”, zegt ze.
“De Kerk hier is wel energiek, maar het kan veel beter, want het katholicisme hier vertoont een neerwaartse lijn. We hopen dat de paus ons kan vertellen hoe we jongeren de Kerk opnieuw kunnen laten vinden, want veel mensen zijn op zoek naar wat het geloof voor hen kan betekenen.”
Voor antwoorden moeten ze wel het nodige geduld hebben, want paus Franciscus komt meer dan een kwartier te laat aan bij de basiliek – een verrassende storing in een tot nu toe minutieus gepland bezoek. Toch wordt de paus daardoor niet minder enthousiast onthaald door de kleine maar uitbundige menigte buiten het kerkgebouw en de talrijke mensen binnen.
Na een kort welkomstwoord door aartsbisschop Luc Terlinden, waarin hij vertelt hoe de Kerk in België ondanks moeilijkheden “hoopvol onderweg” is, luistert de paus met de aanwezigen naar de getuigenissen van zes mensen over verschillende thema’s.
Onder meer een zuster en een theoloog spraken over hun wensen en zorgen, maar ook Mia De Schampelaere, coördinator van het opvangpunt voor seksueel misbruik van de Kerk. “Aanvankelijk dacht ik de Kerk van Christus te moeten redden”, vertelt zij over haar taak, “maar ik ontmoette Christus in de minsten van de zijnen, de gekwetsten in lichaam en ziel. Hoe bouwen we aan een kerkcultuur waarin iedereen zich veilig, beschermd en geborgen weten, waarin openheid en wederzijds respect vanzelfsprekend zijn?”
Paus Franciscus gaat in zijn antwoord in op die grote vraag die alle aanwezigen bezighoudt: hoe Kerk te zijn in tijden van maatschappelijke tegenwind? “De tijd dat het christendom in het Westen in een verwelkomend klimaat bestond is voorbij; we zijn nu een minderheid, of liever: een christendom van getuigen”, houdt de paus de aanwezigen voor.
“Priesters hebben moed nodig om niet alleen maar erfgoed te beheren”, maar moeten optrekken met het volk van God, aldus de paus. Daarbij “lopen ze soms voorop, soms tussen de mensen, en soms achteraan”.
In zijn reactie op het verhaal van Yaninka De Weirdt, die namens de katholieke jongeren vertelt over de dromen en de hoop van jongeren voor een open Kerk, herhaalt paus Franciscus het “Todos! Todos!” dat hij vorig jaar op de Wereldjongerendagen aanhaalde: er is plek in de Kerk voor iedereen.
“Niemand zou een kopie van een ander moeten zijn”, aldus de paus. “Eenheid in de Kerk is geen eenvormigheid, maar juist de harmonie vinden in diversiteit.”
Paus Franciscus houdt de aanwezigen tot slot nog voor “dat we allemaal fouten kunnen maken, maar dat niemand een fout is. Niemand is voorgoed verloren”. Woorden die een geruststelling zijn voor de Belgische Kerk, die om zo veel redenen onder vuur ligt dat het soms wel lijkt alsof de regen van negativiteit nooit meer zal ophouden.
“Een Kerk die haar deuren nooit sluit, iedereen toegang tot het oneindige biedt en verder kan kijken, is een Kerk die evangeliseert, de vreugde van het Evangelie verspreidt en genade uitoefent”, aldus de paus. “Jullie moeten allemaal samen optrekken, met de Heilige Geest, om zo’n Kerk te zijn.”
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
