Wetenschappers hebben onlangs vier planetoïden vernoemd naar vier zusters die samen bijna een half miljoen hemellichamen onderzochten.

Emilia Ponzoni, Regina Colombo, Concetta Finardi en Luigia Panceri gingen ervan uit dat ze aan de slag zouden gaan als verpleegsters toen ze intraden bij de Zusters van de Kindsheid van Maria. In plaats daarvan deden ze elf jaar lang onderzoek naar 481.215 hemellichamen voor het Vaticaanse Observatorium.

In juni en september van dit jaar kondigden wetenschappers hun besluit aan om vier planetoïden te vernoemen naar de vier religieuzen, van wie de laatste in 1982 overleed. Planetoïden zijn stukjes materie die in een baan om de zon bewegen. Verreweg de meeste bevinden zich tussen de planeten Mars en Jupiter.

De vier planetoïden die naar de religieuzen zijn vernoemd, werden ontdekt in de Amerikaanse staat Arizona. Daar bevindt zich het tweede onderzoekscentrum van het Vaticaan. De hoofdzetel bevindt zich in Castel Gandolfo, vlakbij Rome. Dat is een van de oudste actieve astronomische observatoria ter wereld.

Al in 1582 liet paus Gregorius XIII in de Vaticaanse tuinen een Observatorium inrichten. Wiskundigen en natuurkundigen, allemaal jezuïeten, konden hier gebruik van maken. Eind negentiende eeuw werd er achter de Sint-Pietersbasiliek een nieuwe sterrenwacht gebouwd. Dat werd in 1930 overgebracht naar Castel Gandolfo.

In 1900 nam pater jezuïet John Hagen het initiatief om de hemellichamen in kaart te brengen in de Carte du Ciel, de ‘hemelkaart’. Tien jaar later vroeg hij de Zusters van de Kindsheid van Maria om hulp. De orde stuurde daarop twee zusters – Emilia en Regina – naar het observatorium om aan het project mee te werken. In 1917 volgden zusters Concetta en Luigia. In 1921 hadden de vier zusters gezamenlijk bijna een half miljoen hemellichamen gecatalogiseerd.

Het Vaticaanse project maakte deel uit van een wereldwijd initiatief om de hemel in kaart te brengen. Zo’n twintig observatoria over de hele wereld werkten daarbij samen. Ieder observatorium had een eigen deel van de hemel toegewezen gekregen om daarbinnen de helderheid en positie van de hemellichamen te registreren.

Paus Benedictus XV en paus Pius XI eerden de zusters later voor hun diensten. Vervolgens verdwenen hun namen in de vergetelheid tot pater jezuïet Sabino Maffeo, archivaris van het Vaticaanse Observatorium, bijna tien jaar geleden de identiteit van de zusters herontdekte.

Het benoemen van planetoïden kan tientallen jaren duren. Een hemellichaam moet worden waargenomen, geregistreerd, gerapporteerd en een identificatienummer krijgen; de gegevens worden vervolgens gecontroleerd op eventuele dubbele ongeïdentificeerde hemellichamen.

Zodra een exacte baan is bepaald, heeft de onderzoeker die de baan heeft berekend – niet de ontdekker van de planetoïde – het recht om een naam voor te stellen. De naam wordt dan beoordeeld door een speciale werkgroep van de Internationale Astronomische Unie.

Al eerder werden er planetoïden vernoemd naar paters jezuïeten. Dit jaar nog viel die eer nog te beurt aan pater Gabriele Gionti, die bij het observatorium van het Vaticaan werkt.