Een Oostenrijkse wetenschapper heeft een unieke vondst gedaan: een derde-eeuwse bijbelvertaling in het Syro-Aramees. De vertaling, een van de oudste ter wereld, is met ultraviolette straling onder een recenter handschrift aan het licht gekomen.
Middeleeuwendeskundige Grigory Kessel heeft de vondst gedaan in de bibliotheek van het Vaticaan, meldt de Oostenrijkse Academie voor de Wetenschappen (ÖAW). De Syro-Aramese tekst, die ongeveer 1750 jaar oud is, was verborgen in een boek onder de inkt van een tekst uit de zesde eeuw. Het gaat hierbij om een gedeelte van Mattheüs 12.
In de middeleeuwen was perkament duur en zeldzaam. Het was daarom gebruikelijk om vellen vaker de gebruiken: de oude tekst werd afgeschraapt zodat er opnieuw op geschreven kon worden. Zo’n manuscript met meerdere tekstlagen wordt een palimpsest genoemd.
De oude tekst bleef in zo’n palimpsest vaak toch nog enigszins zichtbaar. Tegenwoordig kunnen wetenschappers met moderne UV-technieken de onderliggende woorden vaak terughalen. Op die manier is Kessel ook op zijn ontdekking gestuit.
“Het Syrische christendom kent verschillende vertalingen van het Oude en het Nieuwe Testament”, legt Kessel uit op de website van het ÖAW. “Tot voor kort kenden we maar twee manuscripten met Syro-Aramese vertalingen van de Evangeliën.”
Kort geleden werd in een klooster op de Sinaïberg in Egypte een derde manuscript in die taal gevonden, waarmee Kessels ontdekking tot nu toe de vierde in de wereld is. Het fragment dat hij in de Vaticaanse Bibliotheek heeft ontdekt, is voor zover bekend ook het enige deel van dat manuscript dat de tand des tijds doorstaan heeft.
Dit vierde manuscript biedt volgens het ÖAW uniek inzicht in de geschiedenis van de wijze waarop de Evangeliën op papier zijn gesteld. In het oorspronkelijke Grieks van Mattheüs 12:1 staat bijvoorbeeld: “In die tijd liep Jezus op sabbat door de korenvelden. Zijn leerlingen kregen honger en begonnen aren te plukken en aten die op.” De Syro-Aramese tekst meldt daarbij dat de leerlingen “de aren in hun handen stuk rolden” voordat ze het graan opaten.
Claudia Rapp, het hoofd van het instituut voor onderzoek naar de middeleeuwen van het ÖAW, is blij met de vondst: “Grigory Kessel heeft een grote ontdekking gedaan dankzij zijn uitgebreide kennis van Syro-Aramese teksten en tekstkenmerken”, zegt ze. “Deze vondst toont aan hoe effectief het is om moderne digitale technologieën te gebruiken voor het onderzoek naar oude manuscripten.”
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
