Een land dat echt werk wil maken van de vrede in de wereld, kan niet zonder ambassade bij het Vaticaan. Wat vrijzinnigen daar verder ook van vinden.
“Handelaren van de dood”, heeft paus Franciscus drugsverkopers genoemd. Bij zijn bezoek aan Mexico hekelde hij de corruptie, het geweld, de uitsluiting van inheemse culturen en de mensenhandel die Latijns-Amerika teisteren.
De president van Mexico, Peña Nieto, wil de drugsbendes met grof geweld bestrijden. De paus gaf aan meer vertrouwen te hebben in geloof: “Slechts het woord van God kan de criminelen verslaan.” De regering moet jonge mensen een opleiding, werk en perspectief bieden.
Hij maande Mexicaanse bisschoppen om dienstbaar te zijn aan het volk dat strijdt tegen de misdaad en werkgevers en werknemers om zich meer voor het algemene welzijn in te zetten en om voor jongeren kansen te scheppen. De paus zoekt tijdens zijn reizen de dialoog, zoekt armen en slachtoffers op en bemoedigt de mensen met klare taal.
Het perspectief dat paus Franciscus de wereld biedt is te vinden in de encycliek Laudato si’ van mei 2015. Dat kunnen we vertalen als: “Wees geprezen, over de zorg voor het gemeenschappelijke huis”, onze aarde waar we het met zeven miljard mensen samen moeten redden. Daarin roept de paus op tot betere bescherming van de schepping en respect voor mensenrechten en diversiteit van culturen.
Door de meeste Nederlandse media werden vooral die delen uit deze pauselijke brief geciteerd waarin de Heilige Vader oproept tot meer zorg voor het milieu.
Zoals een week zeven dagen telt, zo telt deze encycliek echter zeven hoofdstukken. Eén van de onderbelichte hoofdstukken betreft zijn oproep tot de vijf dialogen. Hij klaagt lokale en nationale politici aan die loze beloftes doen in plaats van het algemeen welzijn na te streven in een dialoog met de economie en daagt ons uit, zeker in het rijke Westen, goed na te denken over politiek en economie in dialoog met de totale mens.
Last but not least roept hij godsdiensten op in dialoog te gaan met de wetenschap en om met elkaar netwerken van respect en broederschap te bouwen.
De diplomatie van het Vaticaan, de kleinste staat ter wereld en zonder militaire macht, heeft opmerkelijke successen geboekt. Cuba en de Verenigde Staten hebben weer normale betrekkingen – dat zal niemand ontgaan zijn.
Beide landen gaven aan dat dit dankzij diplomaten tot stand was gekomen van de Heilige Stoel. Bijna tweehonderd politieke gevangenen werden op Cuba vrijgelaten – door bemiddeling van Vaticaanse vertegenwoordigers.
De bijdrage van Johannes Paulus II aan de val van het communisme is onbetwist. Hoe? Op inspirerende en vreedzame wijze én door goede diplomatie. Het klinkt paradoxaal: deze kleine staat is een supermacht.
Nederland is terecht trots op zijn inzet voor het internationale recht: het Internationale Gerechtshof, vredestribunalen, het Vredespaleis in Den Haag en onze bijdragen aan vredesmissies. Dat is goed, maar om optimaal te functioneren, hebben wij het Vaticaan nodig. Dat beschikt over een van de beste informatiecentra en inlichtingendiensten ter wereld en is een centrum van vredespolitiek.
Overal in de wereld zijn katholieke geestelijken en leken actief. Bijvoorbeeld in de gevaarlijkste gedeeltes van Syrië – we denken aan de pater jezuïet Frans van der Lugt, die daar in 2014 zo tragisch om het leven kwam. Logisch dat bij het Vaticaan – op de Verenigde Staten na – de meeste ambassadeurs zijn geaccrediteerd. Het is zeer verstandig om daar een Nederlandse ambassade te hebben.
Het is onterecht dat de meerwaarde van die ambassade wel eens wordt betwist. In 1925 viel in Nederland – ‘de nacht van dominee Kersten’ – zelfs een kabinet, omdat protestanten (SGP en CHU), gesteund door de Vrijzinnig-Democratische Bond (een voorloper van D66), een amendement indienden om de Nederlandse ambassade bij het Vaticaan op te heffen.
Prominente leden van D66 hebben dergelijke voorstellen regelmatig herhaald, ook recent. Als Nederland een rol van betekenis wil blijven spelen op het gebied van vrede en gerechtigheid, zijn echter goede contacten met en kennis van het Vaticaan onontbeerlijk en is een Nederlandse ambassade in ons eigen belang.
Drs. Pim Walenkamp en Maurice Essers zijn mede-organisatoren van het symposium ‘Pope Francis: peace and politics’, dat op 5 maart wordt gehouden in het Maltezerhuis in Utrecht. Entree: € 12,50 (studenten € 7,-). Info/opgave: (06) 14 97 59 50, stichtingkatholiekerfgoed@kpnmail.nl
