<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Paus Franciscus

‘De heilige Jozef is een bondgenoot voor wie eenzaam is’

KN Redactie 25 november 2021
image
Paus Franciscus begroet een groep zusters tijdens de algemene audiëntie van 24 november. Foto: CNS Photo - Paul Haring

Tijdens de algemene audiëntie van 24 november sprak paus Franciscus over het voorbeeld dat de  heilige Jozef ons geeft als beschermer van Maria en Jezus.

Beste broeders en zusters, goedemorgen!

We zijn vorige week woensdag begonnen met een nieuwe reeks catecheses over de heilige Jozef. Het jaar dat aan hem is gewijd loopt bijna ten einde. Vandaag gaan we verder op die weg en staan we stil bij zijn rol in de heilsgeschiedenis.

De man van Maria

Jezus wordt in de evangelieverhalen aangeduid als “de zoon van Jozef” (Lc. 3,23; 4,22; Joh. 1,45; 6,42) en als “de zoon van de timmerman” (Mt. 13,55; Mc. 6,3). Samen vormen die een ‘genealogie’ om de historiciteit van Jezus te onderstrepen.

Matteüs, die zich vooral tot de joods-christenen richt, begint bij Abraham en komt uit bij Jozef, die omschreven wordt als “de man van Maria, en uit haar werd geboren Jezus die Christus genoemd wordt” (1,16). Lucas gaat daarentegen helemaal terug tot Adam en begin direct met Jezus, “de zoon van Jozef”, maar zegt ook: “in de opvatting der mensen” (3,23).

https://www.kn.nl/abonnementen/

Vader van Jezus

Beide evangelisten stellen Jozef dus niet voor als de biologische vader van Jezus, maar wel als zijn vader. Door hem brengt Jezus de heilsgeschiedenis tot vervulling en de verlossing tussen God en mens. Voor Matteüs begint deze geschiedenis bij Abraham, voor Lucas bij de oorsprong van de mensheid, dat wil zeggen bij Adam.

De evangelist Mattheüs helpt ons te begrijpen dat de figuur van Jozef, hoewel schijnbaar marginaal, discreet, op de achtergrond, een centraal element is in de heilsgeschiedenis. Joseph speelt zijn hoofdrol zonder ooit de scène te willen overnemen.

Gewone mensen

Als we erover nadenken, “wordt ons leven geweven en in stand gehouden door gewone mensen – meestal vergeten – die niet in de krantenkoppen en tijdschriften verschijnen (…). Er zijn zoveel vaders, moeders, opa’s en oma’s, docenten die onze kinderen met kleine, alledaagse gebaren laten zien hoe ze een crisis moeten aanpakken en doorstaan, door hun gewoonten aan te passen, hun ogen op te richten en het gebed te stimuleren. Er zijn zoveel mensen die bidden, offeren en werken voor het welzijn van allen”. (Patris corde, 1).

“Jozef herinnert ons eraan dat allen die schijnbaar op de tweede plaats staan een hoofdrol spelen in de heilsgeschiedenis”

Zo kan iedereen in de heilige Jozef de man vinden die onopgemerkt blijft, de man van de dagelijkse aanwezigheid, van discrete en verborgen aanwezigheid, een bemiddelaar, een steun en een gids in moeilijke tijden. Hij herinnert ons eraan dat allen die schijnbaar verborgen zijn of op de tweede plaats staan, een ongeëvenaarde hoofdrol spelen in de heilsgeschiedenis.

De wereld heeft behoefte aan deze mannen en vrouwen: mannen en vrouwen op de tweede plaats, mensen die de ontwikkeling van ons leven, van ieder van ons, ondersteunen en die ons door hun gebed, door hun voorbeeld, door hun onderricht steunen op de weg van het leven.

Beschermer van Jezus en Maria

In het Evangelie volgens Lucas verschijnt Jozef als de beschermer van Jezus en Maria. En daarom is hij ook “de hoeder van de Kerk; maar als u de hoeder van Jezus en Maria was, wees dan werkzaam, nu u in de hemel bent, en blijf die hoeder, in dit geval van de Kerk; want de Kerk is het verlengde van het Lichaam van Christus in de geschiedenis, en tegelijkertijd ligt in het moederschap van de Kerk het moederschap van Maria besloten. Door de Kerk te blijven beschermen – vergeet dit niet: ook nu beschermt Jozef de Kerk – blijft Jozef het Kind en zijn moeder beschermen” (Patris corde, 5).

Dit beschermende aspect van Jozef is het grote antwoord op het verhaal in Genesis. Als God Kaïn vraagt om verantwoording af te leggen voor Abel, antwoordt hij: “Moet ik dan op mijn broer passen?” (4,9). Jozef schijnt ons met zijn leven te willen zeggen, dat wij geroepen zijn ons altijd de hoeders te voelen van onze broeders en zusters, de bewaarders van hen die naast ons geplaatst zijn, van hen die de Heer ons toevertrouwt te midden van de vele omstandigheden van het leven.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Het belang van menselijke relaties

Onze samenleving wordt ‘vloeibaar’ genoemd, omdat die geen consistentie lijkt te hebben. Ik zal de filosoof die deze definitie heeft bedacht corrigeren en zeggen: meer dan vloeibaar; gasvormig, een werkelijk gasvormige maatschappij. Deze vloeibare, gasvormige maatschappij vindt in het verhaal van Jozef een zeer precieze aanwijzing voor het belang van menselijke relaties.

In feite vertelt het Evangelie ons over de genealogie van Jezus, niet alleen om theologische redenen, maar ook om ieder van ons eraan te herinneren dat ons leven bestaat uit de mensen die ons voorafgaan en vergezellen. Om in de wereld te komen, koos de Zoon van God de weg van de relatie, de weg van de geschiedenis. Hij nam het historische pad dat wij allemaal nemen.

Een bondgenoot, vriend en steunpilaar

Beste broeders en zusters, ik denk aan al die mensen die het moeilijk vinden om zinvolle relaties in hun leven aan te gaan, en juist daarom worstelen ze, voelen ze zich alleen, missen ze de kracht en de moed om verder te gaan. Ik zou willen besluiten met een gebed om hen en ons allen te helpen om in de heilige Jozef een bondgenoot, een vriend en een steunpilaar te vinden.

Heilige Jozef,

U die de band hebt bewaard met Maria en met Jezus,

help ons om zorg te dragen voor de relaties in ons eigen leven.

Dat niemand dat gevoel van verlorenheid mag ervaren

dat voortkomt uit eenzaamheid.

Dat iedereen zich mag verzoenen met zijn eigen geschiedenis,

met degenen die hun zijn voorgegaan.

En dat iedereen ook in de fouten die zijn gemaakt

mag zien hoe de Voorzienigheid zich een weg heeft gebaand

en dat het kwaad niet het laatste woord heeft gehad.

Dat wij ons een vriend mogen tonen voor degenen die het meest te lijden hebben.

En dat u, zoals u Maria en Jezus in moeilijke tijden hebt ondersteund,

ook ons mag ondersteunen op onze reis.

Amen.

(Vertaling Susanne Kurstjens)

https://www.kn.nl/abonnementen/

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.