Tijdens de algemene audiëntie van 13 april legde paus Franciscus uit wat het verschil is tussen de wereldse vrede en de vrede die Jezus met Pasen voor ons bewerkstelligt.
Beste broeders en zusters, goedemorgen!
We bevinden ons midden in de Goede Week, die van Palmzondag tot de zondag van Pasen loopt. Beide zondagen staan in het teken van een feest rond Jezus, maar het zijn twee heel verschillende feesten.
Afgelopen zondag zagen we Christus plechtig Jeruzalem binnengaan waar hij feestelijk ontvangen werd als de Messias: er werden mantels voor Hem op de weg gelegd (vgl. Lc. 19,36) en takken die van bomen waren getrokken (vgl. Mt. 21,8). De opgewonden menigte prees met luide stem “de Koning, die komt in de Naam des Heren”, en riep uit: “Vrede in de hemel en eer in den hoge!” (Lc. 19,38).
Die mensen juichten Hem toe, omdat ze de komst van Jezus beschouwden als de komst van een nieuwe koning, die vrede en glorie zou komen brengen. Dit was de vrede die de mensen verwachtten: een glorieuze vrede die de vrucht was van een koninklijke interventie, de vrede van een krachtige Messias die Jeruzalem zou bevrijden van de Romeinse overheersing.
Anderen droomden waarschijnlijk van een sociale vrede; zij zagen in Jezus de ideale koning die de hongerige menigte brood zou geven, zoals Hij al eerder had gedaan, en grote wonderen zou verrichten en zo meer gerechtigheid in de wereld zou brengen.
Maar Jezus spreekt hier nooit over. Hij heeft een heel ander Pasen voor zich en dat is geen triomferend Pasen. Het enige dat Hij geregeld wil hebben voor zijn komst naar Jeruzalem is “een veulen dat vastgebonden staat en waarop nog nooit iemand gezeten heeft” (Lc. 19,30).
Zo brengt Jezus dus de vrede in de wereld: door middel van zachtmoedigheid en nederigheid, gesymboliseerd door dat vastgebonden veulen, waarop nog nooit iemand gezeten had. Niemand, want Gods manier is niet de manier van de wereld.
Jezus legt dat ook net voor Pasen uit aan zijn leerlingen: “Vrede laat Ik u na; mijn vrede geef Ik u. Niet zoals de wereld die geeft, geef Ik hem u” (Joh. 14,27). Dat zijn twee verschillende dingen: hoe de wereld ons vrede geeft en hoe God ons vrede geeft.
“Jezus brengt door zachtmoedigheid en nederigheid de vrede in de wereld”
Tweet dit!
De vrede die Jezus ons met Pasen schenkt, is niet de vrede die de strategieën van de wereld volgt, die meent de vrede te kunnen verkrijgen door geweld, verovering en het opleggen van zaken. Dit soort vrede is in werkelijkheid slechts een interval tussen oorlogen: dat weten we maar al te goed.
De vrede van de Heer volgt de weg van de zachtmoedigheid en het kruis: het is de leiding nemen over anderen. Christus nam in feite ons kwaad, onze zonde en onze dood op zich. Hij nam dit allemaal op zich. Op die manier bevrijdde Hij ons. Hij heeft voor onze zonden betaald.
Zijn vrede is niet het resultaat van een of ander compromis, maar is geboren uit de gave van Hemzelf. Maar die zachtmoedige en moedige vrede is moeilijk te aanvaarden. In feite is de menigte die Jezus op Palmzondag prees, dezelfde menigte die een paar dagen later uitriep: “Kruisig Hem!” en, bang en teleurgesteld, geen vinger naar Hem uitsteekt.
In dit verband is een beroemd verhaal van Dostojevski over een grootinquisiteur heel relevant. Het gaat over Jezus die, enkele eeuwen later, terugkeert op aarde. Hij wordt onmiddellijk begroet door een juichende menigte, die Hem herkent en toejuicht: “U bent terug! Kom, kom met ons mee!”. Maar dan wordt Hij gearresteerd door de grootinquisiteur, die de wereldse logica vertegenwoordigt. Die ondervraagt Hem en bekritiseert Hem hevig.
Zijn laatste punt van kritiek is dat Christus, hoewel Hij er toe in staat zou zijn geweest, nooit de keizer heeft willen worden, de grootste koning van deze wereld, maar er de voorkeur aan gaf de mens vrij te laten in plaats van hem te onderwerpen en zijn problemen met geweld op te lossen.
Hij had de vrede in de wereld kunnen stichten, het vrije maar onzekere hart van de mens kunnen buigen met het geweld van een hogere macht, maar dat wilde Hij niet: Hij eerbiedigde juist onze vrijheid.
De grootinquisiteur zegt tegen Jezus: “Door de wereld en het purper van de keizer te aanvaarden, zou u het universele koninkrijk hebben gesticht en universele vrede hebben geschonken” (uit De gebroeders Karamazov). En met een vernietigende zin besluit hij: “Als er iemand is die onze brandstapel heeft verdiend, dan bent U het wel.”
“De wapens van het Evangelie zijn gebed, tederheid, vergeving en liefde voor de naaste”
Tweet dit!
Dit is het bedrog dat zich in de geschiedenis herhaalt, de verleiding van een valse vrede, gebaseerd op macht, die leidt tot haat en verraad aan God en verbittering van de ziel.
Uiteindelijk hoopt de grootinquisiteur, volgens het verhaal, dat Jezus “iets tegen hem zegt, misschien zelfs iets naars, iets verschrikkelijks”. Maar Christus reageert met een teder en concreet gebaar: “Hij nadert hem in stilte en kust hem zachtjes op zijn oude, verdorde lippen”.
De vrede van Jezus overmeestert anderen niet, het is nooit een gewapende vrede: nooit! De wapens van het Evangelie zijn gebed, tederheid, vergeving en onvoorwaardelijke liefde voor de naaste, liefde voor iedere naaste. Dit is hoe je Gods vrede in de wereld brengt.
Daarom is de gewapende agressie van deze dagen, zoals elke oorlog, een wandaad tegen God, een godslasterlijk verraad aan de Heer van Pasen, een voorkeur voor de valse god van de wereld boven zijn zachtmoedig gelaat. Oorlog is altijd een menselijke actie om de afgoderij van de macht te bewerkstelligen.
Voor zijn laatste Pasen zegt Jezus tegen zijn leerlingen: “Laat uw hart niet verontrust of kleinmoedig worden” (Joh. 14,27). Want terwijl de wereldse macht slechts verwoesting en dood achterlaat – zoals we in de afgelopen dagen hebben gezien – bouwt Gods vrede de wereld op, beginnend vanuit het hart van ieder die die vrede verwelkomt.
Pasen is dus het ware feest van God en de mens, omdat de vrede die Christus aan het kruis heeft veroverd door de gave van Zichzelf, aan ons wordt gegeven. Daarom verschijnt de Verrezene op de zondag van Pasen aan de leerlingen. En hoe begroet Hij hen? “Vrede zij u” (Joh. 20,19 + 21). Dit is de groet van de zegevierende Christus, van de verrezen Christus.
Broeders en zusters, Pasen betekent “doorgang”. Het is, vooral dit jaar, de gezegende kans om over te gaan van de wereldse god naar de christelijke God, van de hebzucht die wij in ons dragen naar de naastenliefde die ons bevrijdt, van de verwachting van een vrede die met geweld wordt bereikt naar een verbintenis om concreet te getuigen van Jezus’ vrede.
Broeders en zusters, laten wij voor het kruisbeeld gaan staan, de bron van onze vrede, en Hem vragen om vrede in ons hart en vrede in de wereld. (Vertaling Susanne Kurstjens)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
