“Laten we ons afvragen of we in het diepst van ons hart van de Kerk houden zoals ze is”: dat zei paus Franciscus tijdens de algemene audiëntie van 16 februari over de heilige Jozef, patroon en behoeder van de Kerk.
Beste broeders en zusters, goedemorgen!
Vandaag sluiten we de catechesereeks rond de figuur van de heilige Jozef af. Deze catecheses vormen een aanvulling op de apostolische brief Patris Corde, geschreven ter gelegenheid van de 150e verjaardag van het uitroepen van de heilige Jozef tot patroon van de katholieke Kerk door de zalige Pius IX.
Maar wat betekent deze titel? Wat betekent het dat de heilige Jozef “patroon van de Kerk” is? Daar wil ik vandaag graag met u over nadenken.
Ook in dit geval zijn het de evangeliën die ons de meest correcte interpretatie geven. Aan het einde van elk verhaal waarin Jozef de hoofdpersoon is, merkt het Evangelie op dat hij het kind en zijn moeder meeneemt en doet wat God hem heeft opgedragen (vgl. Mt 1,24; 2,14.21).
Zo valt op dat Jozef de taak heeft om Jezus en Maria te beschermen. Hij is hun belangrijkste behoeder: “Jezus en Maria zijn moeder zijn inderdaad de kostbaarste schatten van ons geloof” (Patris Corde 5), en deze schat wordt bewaakt door de heilige Jozef.
In het heilsplan kan men de Zoon niet scheiden van de Moeder, van zij die “op de pelgrimstocht van het geloof is voortgegaan en de vereniging met haar Zoon standvastig heeft volgehouden tot onder het kruis”, zoals ook het Tweede Vaticaans Concilie ons in herinnering brengt (Lumen Gentium 58).
Jezus, Maria en Jozef zijn in zekere zin de oerkern van de Kerk. Jezus is mens en God, Maria, de eerste leerling, is de moeder; en Jozef is de bewaarder.
En ook wij “moeten ons steeds afvragen of wij Jezus en Maria, die op mysterieuze wijze aan onze verantwoordelijkheid, onze zorg en onze hoede zijn toevertrouwd, wel met al onze kracht beschermen” (Patris Corde, 5).
En hier is een heel mooi spoor van de christelijke roeping: het behoeden. Het leven behoeden, de menselijke ontwikkeling behoeden, de menselijke geest behoeden, het menselijk hart behoeden, het menselijk werk behoeden. De christen is – kunnen we zeggen – als de heilige Jozef: hij moet behoeden.
Christen zijn betekent niet alleen het geloof ontvangen, het geloof belijden, maar ook het eigen leven, het leven van anderen en het leven van de Kerk behoeden. De Zoon van de Almachtige kwam in de wereld in een toestand van grote zwakheid: Jezus werd zo geboren, zwak. Hij wilde verdedigd, beschermd, verzorgd en opgevoed worden.
God stelde zijn vertrouwen in Jozef en in Maria, die in hem de echtgenoot vond die van haar hield en haar respecteerde en altijd voor haar en het kind zorgde.
“In die zin kan het niet anders dan dat de heilige Jozef de behoeder van de Kerk is, want de Kerk is de uitbreiding van het Lichaam van Christus in de geschiedenis, en tegelijk is in het moederschap van de Kerk het moederschap van Maria verzinnebeeld. Jozef, die de Kerk blijft beschermen, blijft het Kind en zijn moeder beschermen, en ook wij, die de Kerk liefhebben, blijven het Kind en zijn moeder liefhebben” (Patris Corde 5).
Dit Kind is Hij die zal zeggen: “Al wat gij gedaan hebt voor een dezer geringsten van mijn broeders hebt gij voor mij gedaan” (Mt. 25,40). Zo is elke behoeftige, elke arme, elke lijdende, elke stervende, elke vreemdeling, elke gevangene, elke zieke “het Kind” dat Jozef blijft behoeden. En we zijn uitgenodigd om deze mensen te behoeden, deze broeders en zusters van ons, zoals Jozef deed.
Daarom wordt de heilige Jozef aangeroepen als beschermer van de armen, de behoeftigen, de ballingen, de bedroefden, de armen, de stervenden – we hebben het er afgelopen woensdag over gehad.
Van Jozef moeten wij dezelfde zorg en verantwoordelijkheid leren: het Kind en zijn moeder liefhebben; de sacramenten en de naastenliefde beminnen; de Kerk en de armen liefhebben. Elk van deze werkelijkheden is altijd het Kind en zijn moeder (vgl. Patris Corde 5). We moeten behoeden, want hiermee behoeden we Jezus, zoals Jozef heeft gedaan.
“Ik moedig u aan om de voorspraak van de heilige Jozef te vragen, juist tijdens de moeilijkste momenten van het leven”
Tweet dit!
Tegenwoordig is het gebruikelijk, het is van elke dag, om de Kerk te bekritiseren, om haar inconsistenties te onderstrepen – het zijn er veel -, om haar zonden te onderstrepen, die in werkelijkheid onze inconsistenties en onze zonden zijn, omdat de Kerk altijd een volk van zondaars is geweest die Gods barmhartigheid ontmoeten.
Laten we ons afvragen of we in het diepst van ons hart van de Kerk houden zoals ze is. Ze is het reizende volk van God, met veel beperkingen, maar ook met een groot verlangen om God te dienen en lief te hebben.
In feite stelt alleen de liefde ons in staat om volledig de waarheid te spreken, en niet gedeeltelijk. Om te zeggen wat er mis gaat, maar ook om al het goede en heilige te herkennen dat in de Kerk aanwezig is, te beginnen bij Jezus en Maria.
De Kerk liefhebben, de Kerk behoeden en met de Kerk meelopen. Maar de Kerk is niet die kleine groep die dicht bij de priester staat en iedereen gebiedt, nee. De Kerk zijn wij allemaal, wij allemaal. Onderweg. Elkaar behoeden.
Dit is een goede vraag: als ik een probleem met iemand heb, probeer ik hem dan te behoeden of veroordeel ik hem onmiddellijk? Roddel ik over hem? Vernietig ik hem? We moeten behoeden, altijd behoeden!
Beste broeders en zusters, ik moedig u aan om de voorspraak van de heilige Jozef te vragen, juist tijdens de moeilijkste momenten van het leven en dat van uw gemeenschappen. Laten wij daar waar onze fouten aanstoot geven, de heilige Jozef vragen om de moed te hebben om de waarheid te spreken, om vergeving te vragen en nederig opnieuw te beginnen.
Laten wij daar, waar vervolging verhindert dat het Evangelie wordt verkondigd, de heilige Jozef om de kracht en het geduld vragen om dit lijden te verdragen uit liefde voor het Evangelie.
Laten wij daar, waar materiële en menselijke middelen schaars zijn en ons armoede doen ervaren, vooral wanneer we geroepen zijn om de minsten, de weerlozen, de wezen, de zieken, de afgedankten van de samenleving te dienen, tot de heilige Jozef bidden. Opdat hij voorzienigheid moge zijn voor ons.
Hoeveel heiligen hebben zich tot hem gewend! Hoeveel mensen in de geschiedenis van de Kerk hebben in hem een beschermheer, een voogd, een vader gevonden!
Laten we hun voorbeeld navolgen en daarom vandaag allemaal samen bidden. Laten we bidden tot de heilige Jozef met het gebed dat ik aan het einde van de brief Patris Corde heb geplaatst, door aan hem onze intenties toe te vertrouwen, en op bijzondere wijze de Kerk die lijdt en wordt beproefd:
Wees gegroet, hoeder van de Verlosser, en echtgenoot van de Maagd Maria. Aan u heeft God zijn zoon toevertrouwd; In u stelde Maria haar vertrouwen; met u is Christus mens geworden. O gezegende Jozef, toon u ook voor ons een vader en leid ons op onze levensweg. Verkrijg voor ons genade, barmhartigheid en moed, en bescherm ons tegen alle kwaad. Amen.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
