Tijdens de algemene audiëntie van 3 november legt paus Franciscus uit hoe belangrijk het is dat wij “leven naar de Geest”.
Beste broeders en zusters, goedemorgen!
In de tekst uit de Brief aan de Galaten die wij zojuist hebben gehoord, spoort Paulus de christenen aan te leven in overeenstemming met de Heilige Geest (vgl. 5,16, 25). Dat is een manier van doen: leven naar de Heilige Geest. Geloven in Jezus betekent inderdaad Hem volgen, Hem achterna gaan op zijn weg, zoals de eerste leerlingen dat deden.
En tegelijkertijd betekent dit het vermijden van de tegenovergestelde weg, die van het egoïsme, het zoeken van eigen belang, wat Paulus “de begeerte van de zelfzucht” noemt (vers 16). De Geest is de gids op deze reis over de weg van Christus, een wonderbaarlijke maar ook vermoeiende reis die begint bij het doopsel en een leven lang duurt. Denk maar aan een lange voettocht in de bergen: het is fascinerend, de top roept ons, maar het vergt veel inspanning en vasthoudendheid.
Dit beeld kan ons helpen om Paulus’ woorden in de praktijk te brengen: “leven naar de Geest”, zich door Hem “laten leiden”. Het zijn uitdrukkingen die wijzen op een actie, een beweging, een dynamiek die ons helpt om niet al bij de eerste moeilijkheden te stoppen, maar ons uitdaagt te vertrouwen op de “kracht die van boven komt” (Herder van Hermas, 43, 21).
Door deze weg te volgen, krijg je als christen een positieve visie op het leven. Dit betekent niet dat het kwaad in de wereld verdwenen is, of dat de negatieve impulsen van egoïsme en trots verdwenen zijn; het betekent eerder dat wij geloven dat God altijd sterker is dan onze weerstand en groter dan onze zonden. En dit is belangrijk!
Terwijl hij de Galaten aanspoort om deze weg te gaan, plaatst Paulus zich op hun niveau. Hij laat het werkwoord in de gebiedende wijs achterwege – “leef” (vers 16) – en gebruikt de aantonende wijs “wij”: “daar wij leven naar de Geest” (vers 25).
Als om te zeggen: laten we dezelfde weg gaan en ons laten leiden door de Heilige Geest. Het is een vermaning, een aansporing. Paulus acht deze vermaning ook voor zichzelf noodzakelijk. Hoewel hij weet dat Christus in hem leeft (vgl. 2,20), is hij er ook van overtuigd dat hij het doel, de bergtop, nog niet heeft bereikt (vgl. Fil. 3,12).
Paulus plaatst zich niet boven zijn gemeenschap, hij zegt niet: “Ik ben de leider, jullie zijn de anderen; ik heb de top van de berg bereikt en jullie zijn onderweg” – dat zegt hij niet – maar hij plaatst zich midden op hun weg, om een concreet voorbeeld te geven van hoe noodzakelijk het is God te gehoorzamen, steeds meer en steeds beter overeenstemmend met de leiding van de Geest. En hoe mooi is het als we herders vinden die met hun mensen meelopen en die zich niet van hen losmaken. Dat is zo mooi. Het is goed voor de ziel.
Dit “leven naar de Geest” is niet alleen een individueel handelen, maar betreft ook de gemeenschap als geheel. De gemeenschap opbouwen door de weg te volgen die Paulus heeft aangewezen is dan ook opwindend, maar uitdagend. De “uitingen van zelfzucht”, de bekoringen om zo te zeggen, die wij allemaal hebben – afgunst, vooroordelen, huichelarij, wrok – blijven bestaan.
“Wanneer wij in de verleiding komen om anderen verkeerd te beoordelen, wat vaak het geval is, moeten wij eerst nadenken over onze eigen zwakheid”
Tweet dit!
Je toevlucht nemen tot een rigide voorschrift kan een gemakkelijke bekoring zijn, maar daardoor zouden wij van de weg van de vrijheid afdwalen en, in plaats van naar de top te klimmen, zouden wij naar het dal terugkeren. De weg van de Geest volgen vereist in de eerste plaats ruimte maken voor genade en naastenliefde. Plaats maken voor Gods genade, niet bang zijn.
Nadat hij zich op harde wijze heeft uitgelaten, nodigt Paulus de Galaten uit om elkaar te helpen bij moeilijkheden, en om zachtmoedig te zijn als iemand een fout maakt (vgl. 5,22). Laten wij luisteren naar zijn woorden: “Broeders, als iemand op een misstap betrapt wordt, moet gij, geestelijke mensen, zo iemand in een geest van zachtmoedigheid oprichten; let tegelijk op jezelf, jij kunt ook in verzoeking komen. Helpt elkaar zulke lasten te dragen” (6,1-2).
Dat is een heel andere houding dan roddelen. Nee, dat is niet naar de Geest. Wat wel naar de Geest is, is zachtmoedig te zijn jegens je broeders en zusters door ze te corrigeren en met nederigheid over onszelf te waken opdat wij niet in diezelfde zonden vervallen.
Wanneer wij in de verleiding komen om anderen verkeerd te beoordelen, wat vaak het geval is, moeten wij eerst nadenken over onze eigen zwakheid. Het is zo gemakkelijk om anderen te bekritiseren! Maar er zijn mensen die een graad in roddelen lijken te hebben. Elke dag bekritiseren ze anderen. Maar kijk naar jezelf!
Het is goed om ons af te vragen wat ons ertoe beweegt een broeder of zuster te corrigeren, en of wij niet in zekere zin medeverantwoordelijk zijn voor hun fout. De Heilige Geest geeft ons niet alleen de gave van zachtmoedigheid, maar nodigt ons ook uit tot solidariteit, tot het dragen van andermans lasten. Hoeveel lasten zijn er niet in het leven van een mens: ziekte, gebrek aan werk, eenzaamheid, pijn…! En hoeveel andere beproevingen vereisen de nabijheid en liefde van onze broeders en zusters!
De woorden van Sint-Augustinus kunnen ons ook helpen wanneer hij deze zelfde tekst becommentarieert: “Daarom, broeders, als iemand op een fout wordt betrapt, (…) corrigeer hem dan op deze manier, met zachtmoedigheid. En als je je stem verheft, heb dan innerlijk lief. Of gij bemoedigt, of gij vaderlijk zijt, of gij berispt, of gij streng zijt, heb lief” (Preken 163/B3).
Heb altijd lief. De belangrijkste regel van broederlijke correctie is liefde: het welzijn van onze broeders en zusters willen. Het gaat erom de problemen van anderen, de fouten van anderen in stilte te dragen in gebed, en dan de juiste manier te vinden om hen te helpen zichzelf te corrigeren. En dat is niet gemakkelijk. De makkelijkste manier is om te roddelen, om de andere persoon op het ‘hakblok te leggen’, alsof ik zelf perfect ben. En dat mag niet gebeuren. Zachtmoedigheid. Geduld. Gebed. Nabijheid.
Laten wij blijmoedig en geduldig op deze weg voortgaan en ons laten leiden door de Heilige Geest. (Vertaling Susanne Kurstjens)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
