<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Paus Franciscus

Maak gebruik van de talenten van ouderen, ook na hun pensioen

KN Redactie 11 mei 2022
image
Paus Franciscus begroet de gelovigen op het Sint-Pietersplein voorafgaand aan zijn audiëntie van 11 mei. Foto: CNS - Vatican Media

Tijdens de algemene audiëntie van 11 mei riep paus Franciscus samenlevingen op om “te profiteren van de talenten en charisma’s van al die gepensioneerde ouderen, die een rijkdom bezitten waarvan we gebruik moeten maken”.

Beste broeders en zusters, goedemorgen!

We gaan het vandaag hebben over Judit, een bijbelse heldin. We hebben zojuist een stuk gehoord uit het boek dat haar naam draagt. Het slotstuk van dit boek gaat over het laatste deel van het leven van deze vrouw, die Israël tegen zijn vijanden verdedigde.

Een dappere vrouw

Judit is een jonge en deugdzame Joodse weduwe die, dankzij haar geloof, haar schoonheid en haar slimheid, de stad Betulia en het volk van Judea redde van de belegering door Holofernes. Hij was de generaal van Nebukadnessar, de koning van Assyrië, een krachtige en minachtende vijand van God.

Haar listige acties stelden Judit in staat de keel door te snijden van de dictator die tegen haar land was. Ze was dapper, deze vrouw, maar ze had geloof.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Heldendom

Na dit grote avontuur keerde Judit terug naar haar stad, Betulia, waar zij tot haar honderd vijfde jaar een goede oude dag beleefde. De ouderdom was voor haar gekomen zoals die voor veel mensen komt: soms na een intens werkzaam leven, soms na een avontuurlijk bestaan, of na een leven van grote toewijding.

Heldendom ontstaat niet alleen door grote opvallende gebeurtenissen, zoals toen Judit de dictator doodde. Nee, heldendom is vaak te vinden in de vasthoudendheid van de liefde die uitgestort wordt in een moeilijk gezin en ten behoeve van een bedreigde gemeenschap.

Invulling van je pensioen

Judit werd ruim honderd jaar oud, een bijzondere zegen. Maar het is tegenwoordig niet ongewoon dat mensen na hun pensioen nog zo lang leven. Hoe daarmee om te gaan, hoe het beste te maken van de tijd die ons nog rest?

Als je vandaag met pensioen gaat en je nog vele jaren voor je hebt, wat kun je in die jaren dan doen, hoe kun je groeien? Je kunt groeien in leeftijd natuurlijk, maar hoe kun je groeien in gezag, heiligheid en wijsheid?

“Hoe kun je na je pensioen het beste maken van de tijd die je nog rest?”

Voor velen valt het vooruitzicht van pensionering samen met dat van een welverdiende en felbegeerde rust na veeleisende en vermoeiende activiteiten. Maar het komt ook voor dat het einde van het werkende leven een bron van zorg is en met enige angst tegemoet wordt gezien: “Wat ga ik doen nu mijn leven leeg gaat zijn van wat het zo lang heeft opgevuld?”, is dan de vraag.

Dagelijks werk betekent ook deel zijn van een gemeenschap, de voldoening van een salaris, een rol te vervullen hebben, een zelf verdiende tegenprestatie. Een fulltime baan is meer dan louter werkuren.

Voor de kleinkinderen zorgen

Natuurlijk is er de even vreugdevolle als vermoeiende verplichting om voor de kleinkinderen te zorgen, en tegenwoordig spelen grootouders een zeer grote rol in het gezin om kleinkinderen te helpen opvoeden

Maar we weten ook dat er tegenwoordig steeds minder kinderen worden geboren, en dat de ouders vaak verder weg wonen, veel meer moeten reizen en in ongunstige werk- en woonsituaties verkeren. Soms geven zij grootouders ook minder ruimte om mee te helpen opvoeden en willen zij alleen maar noodzakelijke hulp.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Traditionele relaties opnieuw vorm geven

Iemand zei me, met enige ironie: “In de huidige socio-economische omstandigheden zijn grootouders belangrijker geworden, omdat ze een pensioen hebben.”

Er worden nieuwe eisen gesteld, ook op het gebied van opvoeding en gezin, die vereisen dat we de traditionele relatie tussen de generaties opnieuw vorm geven. Laten we ons afvragen: zetten wij ons daarvoor in? Of geven we ons laks over aan de materiële en economische omstandigheden?

Roeping van grootouders

Het samenleven van de generaties wordt in feite langer. Proberen wij dit samenleven menselijker, liefdevoller en rechtvaardiger te maken, in de nieuwe omstandigheden van de moderne samenlevingen?

Voor grootouders bestaat een belangrijk deel van hun roeping erin hun kinderen te steunen bij de opvoeding. De kleinkinderen leren zo de kracht van tederheid en respect voor de broosheid: onvervangbare lessen die gemakkelijker door te geven en te ontvangen zijn bij grootouders.

De grootouders van hun kant leren dat tederheid en broosheid niet alleen tekenen van verval zijn: voor de jongeren zijn het stappen die de toekomst menselijk maken.

“Het goede doen is de beste erfenis die wij kunnen nalaten”

Judit werd jong weduwe en kreeg geen kinderen, maar als oude vrouw beleeft zij een seizoen van volheid en sereniteit, omdat ze weet dat zij de missie die de Heer haar had toevertrouwd, ten volle heeft beleefd.

Voor haar kwam nu de tijd om een goede erfenis na te laten van wijsheid, tederheid en gaven voor haar familie en haar gemeenschap: een erfenis van het goede, niet alleen van goederen. Wanneer wij aan een erfenis denken, denken wij soms aan goederen, en niet aan het goede dat in de ouderdom is gedaan en gezaaid is. Het goede doen is de beste erfenis die wij kunnen nalaten.

Innerlijke blik

Juist op haar oude dag “schonk zij haar kamenier schonk de vrijheid” (16,23). Dit is een teken van zorgzaamheid en achting voor de mensen die dicht bij haar staan. Deze kamenier was bij haar toen zij de dictator versloeg en zijn keel doorsneed.

Als je ouder wordt, verlies je aan gezichtsvermogen, maar wordt je innerlijke blik sterker: je ziet met je hart. Je kunt daardoor dingen zien die voorheen ongrijpbaar waren. Ouderen zijn in staat te kijken en te zien…

Talenten voor iedereen

Zo is het: de Heer vertrouwt zijn talenten niet alleen toe aan de jongeren en de sterken: Hij heeft talenten te vergeven aan iedereen, naar ieders maat, ook aan de ouderen.

Onze gemeenschappen moet weten te profiteren van de talenten en charisma’s van al die ouderen, die vanwege hun leeftijd al met pensioen zijn, maar die een rijkdom bezitten waarvan we gebruik moeten maken.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Vrijuit schenken van je gaven

Dit vereist van de ouderen zelf nieuwe, creatieve aandacht, en genereuze beschikbaarheid. De vroegere vaardigheden van het actieve leven hoeven ze niet meer gedwongen in te zetten, maar kunnen zij vrijuit schenken: onderwijzen, adviseren, opbouwen, zorgen, luisteren…

Bij voorkeur zetten ze die in ten behoeve van de meest achtergestelde mensen, die zich geen onderwijs kunnen veroorloven of die zijn overgeleverd aan de eenzaamheid.

Het boek Judit lezen

Judit bevrijdde haar kamenier en overlaadde iedereen met aandacht. Als jonge vrouw won ze de achting van haar gemeenschap door haar moed. Als oudere verdiende zij hun achting door de tederheid waarmee zij hun vrijheid en genegenheid schonk.

Judit is geen gepensioneerde die melancholisch wordt door de leegte: zij is een gepassioneerde oudere vrouw die de tijd die God haar geeft vult met vele gaven. Ik raad jullie aan: pak een dezer dagen de Bijbel erbij en lees het boek Judit.

Dapper en wijs

Dit is geen lang boek en dus gemakkelijk te lezen. Het zijn maar tien bladzijden, niet meer. Lees het verhaal van deze moedige vrouw die haar leven eindigt met tederheid en vrijgevigheid, een vrouw op de toppen van haar kunnen.

En dit is hoe ik zou willen dat onze grootmoeders zijn. Allemaal als zij: dapper, wijs, en een erfenis nalatend die niet bestaat uit geld, maar uit wijsheid, gezaaid in hun kleinkinderen. (Vertaling Susanne Kurstjens)

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.