Tijdens de algemene audiëntie van 24 augustus sprak paus Franciscus over onze tweede geboorte in de hemel.

Beste broeders en zusters, goedemorgen!

Onlangs vierden wij de tenhemelopneming van de Moeder van Jezus. Dit mysterie werpt licht op de vervulling van de genade die Maria’s bestemming vormde, en het werpt ook licht op onze bestemming. Die bestemming is de hemel.

Met deze beeltenis van de tenhemelopneming van de Maagd wil ik de catechesereeks over de ouderdom besluiten. In het Westen zien wij Maria omhoog geheven, gehuld in heerlijk licht; in het Oosten zien wij haar slapend, omringd door de apostelen in gebed, terwijl de verrezen Heer haar als een kind in zijn handen houdt.

Overstijgen van de menselijke dood

Theologen hebben altijd nagedacht over de relatie tussen deze tenhemelopneming en de dood, die door het dogma niet wordt gedefinieerd. Ik denk dat het nog belangrijker is om duidelijker te maken wat de relatie van dit mysterie is met de verrijzenis van de Zoon, die de weg opent voor de opwekking van het leven van ons allen.

In de goddelijke handeling van Maria’s hereniging met de verrezen Christus wordt niet alleen de normale lichamelijke corruptie van de menselijke dood overstegen, maar wordt ook vooruitgelopen op de lichamelijke aanvaarding van Gods leven.

Een tweede geboorte

In feite wordt vooruitgelopen op het lot van de verrijzenis: want volgens het christelijk geloof is de Verrezene de eerstgeborene van vele broeders en zusters. De Verrezen Heer is Degene die het eerst ging, die het eerst opstond. Daarna zullen wij gaan. Dit is onze bestemming: om weer op te staan.

In navolging van Jezus’ woorden aan Nikodemus, zouden we kunnen zeggen dat het als het ware een tweede geboorte is (vgl. Joh 3,3-8). Als de eerste een geboorte op aarde was, is de tweede de geboorte in de hemel.

Hij is nog steeds Jezus

Het is geen toeval dat de apostel Paulus in de zojuist voorgelezen tekst spreekt over barensweeën (vgl. Rom. 8, 22). Zoals wij, zodra wij uit de moederschoot komen, nog steeds wij zijn, dezelfde mens die in de moederschoot was, zo worden wij na de dood geboren in de hemel, in Gods ruimte, en zijn wij nog steeds degenen die op deze aarde hebben rondgelopen.

Zo is het ook met Jezus: de Verrezene is nog steeds Jezus. Hij verliest zijn menselijkheid, zijn doorleefde ervaring, en zelfs zijn lichamelijkheid niet. Nee, want zonder die dingen zou hij Hem niet meer zijn, zou hij Jezus niet meer zijn: met zijn menselijkheid, met zijn doorleefde ervaring.

Trouwe liefde

Dit vertelt ons de ervaring van de leerlingen, aan wie Hij veertig dagen na zijn verrijzenis verschijnt. De Heer toont hun de wonden die zijn offer bezegelden; maar zij zijn niet langer het lelijke bewijs van de pijnlijk geleden moedeloosheid, zij zijn nu het onuitwisbare bewijs van zijn trouwe liefde tot het einde toe.

De verrezen Jezus met zijn lichaam leeft in de drie-ene intimiteit van God! En daarin verliest Hij zijn geheugen niet, Hij geeft zijn geschiedenis niet op, Hij maakt geen einde aan de relaties die Hij op aarde had. Hij beloofde zijn vrienden: “En als Ik ben heengegaan en een plaats voor u heb bereid, kom Ik terug om u op te nemen bij Mij, opdat ook gij zult zijn waar Ik ben” (Joh. 14,3).

Opstapje naar de ontmoeting met Jezus

Hij is heengegaan om voor ons allen een plaats te bereiden, en als Hij een plaats bereid heeft, zal Hij komen. Hij zal niet alleen aan het eind voor iedereen komen, Hij zal elke keer voor ieder van ons komen. Hij zal ons komen zoeken om ons tot Hem te brengen. In die zin is de dood als het ware een opstapje naar de ontmoeting met Jezus die wacht om mij tot Hem te brengen.

De Verrezene leeft in Gods wereld, waar plaats is voor iedereen, waar een nieuwe aarde wordt gevormd en de hemelse stad wordt gebouwd, de uiteindelijke woonplaats van de mens. Wij kunnen ons deze transfiguratie van ons sterfelijk lichaam niet voorstellen, maar wij zijn er zeker van dat onze gezichten daardoor herkenbaar zullen blijven en dat wij menselijk kunnen blijven in Gods hemel.

Het zal ons in staat stellen met sublieme ontroering deel te nemen aan de oneindige en gelukzalige uitbundigheid van Gods scheppingsdaad, waarvan wij de eindeloze avonturen van nabij zullen meemaken.

Wanneer Jezus spreekt over het Koninkrijk Gods, beschrijft Hij het als een bruiloftsmaal, als een feestmaal met vrienden, als het werk dat het huis volmaakt maakt: het is de verrassing die de oogst rijker maakt dan het zaaien beloofde.

Gods liefde

Door de woorden van het Evangelie over het Koninkrijk serieus te nemen, kunnen wij genieten van Gods werkende en scheppende liefde, en leven wij in overeenstemming met de ongekende bestemming van het leven dat wij zaaien.

Op onze oude dag, beste vrienden, en ik spreek tot de ouderen, op onze oude dag zien wij scherper wat het belang is van al die ‘details’ waaruit het leven bestaat: een streling, een glimlach, een gebaar, een gewaardeerde geste, een onverwachte verrassing, een gastvrije opgewektheid, een trouwe band.

Licht voor anderen

De essentie van het leven, wat ons het dierbaarst is bij het naderen van het afscheid, wordt ons dan definitief duidelijk. Dit is het: de wijsheid van de ouderdom is waar wij vruchtbaar zijn, hoe wij het leven verlichten van kinderen, jongeren, volwassenen en de hele gemeenschap. Wij ouderen zouden licht voor anderen moeten zijn.

Ons hele leven is als een zaadje dat begraven moet worden voordat het tot bloei en vrucht kan komen. Het zal geboren worden, samen met al het andere in de wereld. Niet zonder barensweeën, niet zonder pijn, maar het zal geboren worden (vgl. Joh. 16,21-23). En het leven van ons verrezen lichaam zal honderdduizend maal levendiger zijn dan wij het op deze aarde hebben beleefd (vgl. Mc. 10, 28-31).

Het beste moet nog komen

Het is geen toeval dat de Heer, als Hij bij het meer op de leerlingen wacht, vis roostert (vgl. Joh. 21,9) en die aan hen aanbiedt. Dit gebaar van zorgzame liefde geeft ons een glimp van wat ons te wachten staat als we de oversteek naar de andere oever maken.

Ja, broeders en zusters, vooral jullie ouderen, het beste van het leven moeten we nog ervaren. “Maar wij zijn oud, wat moeten we nog meer ervaren?”. Het beste, want het beste van het leven moet nog komen.

Spanning van het wachten op de dood

Laten wij hopen op deze volheid van leven die ons allen wacht wanneer de Heer ons roept. Moge de Moeder van de Heer en onze Moeder, die ons is voorgegaan naar de hemel, ons de spanning van het wachten teruggeven.

Want het is geen verdoofd wachten, het is geen verveeld wachten, nee, het is een wachten met spanning: “Wanneer zal mijn Heer komen? Wanneer kan ik naar Hem toe.” Het is spannend, omdat ik niet weet wat deze overgang betekent en het is spannend om door die deur te gaan, maar er is altijd de hand van de Heer die je vooruit brengt en eenmaal door de deur wacht ons een feest.

Laten we opletten, lieve ouderen, leeftijdsgenoten. Laten we opletten, want Hij wacht op ons. Nog een doorgang en dan is het feest. (Vertaling Susanne Kurstjens)