Tijdens de algemene audiëntie van 9 oktober legde paus Franciscus uit hoe de Heilige Geest zorg voor de universaliteit en eenheid van de Kerk:

De evangelist Lucas benadrukt dat de Heilige Geest degene is die zorgt voor de universaliteit en eenheid van de Kerk. Het onmiddellijke gevolg van het “vervuld zijn met de Heilige Geest” is namelijk dat de apostelen “in vreemde talen begonnen te spreken” en naar buiten gingen om Jezus Christus aan de menigte te verkondigen (vgl. Hand. 2,4 e.v.).

Daarmee wilde Lucas de universele missie van de Kerk benadrukken, als teken van een nieuwe eenheid onder alle volkeren. Op twee manieren zien we dat de Geest werkt aan eenheid. Aan de ene kant duwt Hij de Kerk naar buiten, zodat ze steeds meer mensen kan verwelkomen; aan de andere kant brengt Hij de Kerk binnen bijeen om de bereikte eenheid te consolideren. Universeel en één: dat is het mysterie van de Kerk.

De eerste van de twee bewegingen – universaliteit – komen we tegen in het verhaal over de bekering van Cornelius (Hand. 10). Met Pinksteren hadden de apostelen Christus verkondigd aan alle Joden. Er is nog een ‘Pinksteren’ nodig, dat erg lijkt op het eerste. Dat vindt plaats in het huis van de honderdman Cornelius en brengt de apostelen ertoe hun horizon te verbreden en de laatste barrière, die tussen Joden en heidenen, af te breken.

Aan deze etnische uitbreiding wordt een geografische uitbreiding toegevoegd. De apostel Paulus wilde het evangelie verkondigen in een nieuwe regio in Klein-Azië; maar, zo staat er geschreven, “de Heilige Geest weerhield hem daarvan”; hij wilde Bithynië binnengaan “maar de Geest van Jezus stond het niet toe” (vgl. Hand. 16). En de volgende nacht ontving Paulus in een droom het bevel om Macedonië binnen te trekken. Het Evangelie trok zo Europa binnen.

De tweede beweging van de Heilige Geest – eenheid scheppen – zien we bij het zogenaamde Concilie van Jeruzalem (Hand. 15). Daar werd besproken hoe ervoor te zorgen dat de bereikte universaliteit de eenheid van de Kerk niet in gevaar zou brengen.

De Heilige Geest werkt namelijk niet altijd met wonderbaarlijke interventies aan eenheid. Hij doet dat ook op discrete wijze, via mensen en instellingen, gebed en confrontatie. Dit is wat er gebeurde rond de kwestie welke verplichtingen uit de Mozaïsche Wet moesten worden opgelegd aan bekeerlingen uit het heidendom. De oplossing werd aan de hele Kerk bekendgemaakt met de woorden: “De Heilige Geest en wij hebben besloten…” (Hand. 15,28).

De eenheid van de Kerk is eenheid tussen mensen en wordt niet gerealiseerd aan de vergadertafel, maar in het leven. We willen allemaal eenheid. Toch is het zo moeilijk te bereiken dat, zelfs binnen het huwelijk en het gezin, eenheid en harmonie tot de moeilijkste dingen behoren om te bereiken en te behouden.

Dat komt omdat iedereen wel eenheid wil bereiken, maar rond zijn eigen standpunt. Op deze manier neemt eenheid alleen maar af. Eenheid wordt bereikt wanneer men ernaar streeft God, en niet zichzelf, centraal te stellen. Christelijke eenheid wordt ook op deze manier opgebouwd: niet door te wachten tot anderen zich bij ons voegen, maar door samen naar Christus toe te bewegen. (Vertaling Susanne Kurstjens)