Tijdens de algemene audiëntie van 30 oktober legde paus Franciscus uit waarom het vormsel zo’n belangrijk sacrament is:

De heiligende werking van de Heilige Geest komt tot ons via twee kanalen: het Woord van God en de sacramenten. Eén sacrament is bij uitstek het sacrament van de Heilige Geest: het vormsel. In de Handelingen van de Apostelen komt in dit verband een belangrijke episode naar voren.

Koninklijk zegel

Nadat de apostelen hadden gehoord dat sommigen in Samaria het woord Gods hadden aangenomen, stuurden ze Petrus en Johannes naar hen toe. “Die na hun aankomst”, staat er in de tekst, “een gebed over hen uitspraken, opdat zij de Heilige Geest zouden ontvangen. Deze was namelijk nog over niemand van hen neergedaald; ze waren alleen gedoopt in de naam van de Heer Jezus. Zij legden hun dus de handen op en ze ontvingen de Heilige Geest” (8,14-17).

Daar komt nog bij wat Paulus schrijft in de Tweede Brief aan de Korintiërs: “God zelf is het die ons samen met u in Christus bevestigt en die ons heeft gezalfd. Hij is het die op ons zijn zegel heeft gedrukt en ons de Geest als onderpand heeft gegeven” (1,21-22). Het thema van de Heilige Geest als ‘koninklijk zegel’ waarmee Christus zijn schapen merkt, ligt ten grondslag aan de leer van het onuitwisbare karakter van het zalvingsritueel.

Met het verstrijken van de tijd kreeg dit ritueel vorm als een sacrament op zich. Het probleem is hoe ervoor te zorgen dat het sacrament van het vormsel in de praktijk niet gereduceerd wordt tot een ‘laatste ritus’. Dat wil zeggen, het sacrament van vertrek uit de Kerk. Zo wordt het genoemd, omdat jongeren die het eenmaal hebben ontvangen, weggaan uit de Kerk, om vervolgens terug te keren voor het huwelijk.

Maar we moeten er het sacrament van maken dat het begin is van een actieve deelname aan het leven van de Kerk. Het is een doel dat misschien onmogelijk lijkt gezien de situatie die enigszins in de hele Kerk bestaat, maar dat betekent niet dat we moeten ophouden ernaar te streven.

Daartoe kan het nuttig zijn om bij de voorbereiding op het sacrament geholpen te worden door lekengelovigen die een persoonlijke ontmoeting met Christus hebben gehad en de Geest echt hebben ervaren. Maar dit geldt niet alleen voor toekomstige vormelingen; het geldt voor ons allemaal en op elk moment.

Bij het vormsel hebben ook wij, zo verzekert Paulus ons, het onderpand van de Geest ontvangen, dat hij elders “de eerstelingen van de Geest” noemt (Rom. 8,23). We moeten dit onderpand goed benutten en de ontvangen charismatische gaven en talenten niet onder de grond stoppen.

Paulus spoorde zijn leerling Timoteüs aan om “het vuur aan te wakkeren van Gods genade die in u is door de oplegging van mijn handen” (2 Tim. 1,6). Het gebruikte werkwoord geeft het beeld van iemand die op het vuur blaast om de vlam ervan opnieuw aan te wakkeren.

Dit is een prachtig doel voor het Heilig Jaar! Verwijder de as van gewoonte en onthechting en word dragers van het vuur van de Geest. Moge de Heilige Geest ons helpen om een paar stappen in de goede richting te zetten. (Vertaling Susanne Kurstjens)