“Pas op voor de dictatuur van het doen!” Die waarschuwing deed paus Franciscus zondag 21 juli tijdens het angelusgebed. Hij legde daar uit waarom uitrusten en aandacht hebben voor de ander met elkaar samenhangen:

Nadat de apostelen teruggekeerd zijn van hun missie, verzamelen ze zich om Jezus heen en vertellen ze Hem wat ze hebben gedaan. Zo staat het in het Evangelie (Mc. 6,30). Maar dan zegt Jezus tegen hen: “Komt nu eens zelf mee naar een eenzame plaats om alleen te zijn en rust daar wat uit” (vers 31).

Onverenigbaar?

De mensen doorzien echter wat ze van plan zijn. Wanneer Jezus en zijn leerlingen uit de boot stappen, ziet Jezus de menigte al op Hem wachten. Hij voelt medelijden met hen en begint hen te onderwijzen (vgl. vers 34).

Aan de ene kant is er dus Jezus’ uitnodiging om uit te rusten, en aan de andere kant zijn medeleven met de mensen. Dat lijken twee onverenigbare dingen: de uitnodiging om uit te rusten en medeleven te hebben. Maar toch gaan ze samen. Laten we eens kijken.

Jezus maakt zich zorgen over de vermoeidheid van zijn leerlingen. Misschien wijst Hij hier op een gevaar dat ook ons leven en onze missie kan raken. Bijvoorbeeld wanneer we door ons enthousiasme om onze missie of ons werk uit te voeren, of de rol en de taken die ons zijn toevertrouwd, slachtoffer worden van activisme.

Dat is een slechte zaak: te veel bezig zijn met de dingen die gedaan moeten worden, en met de resultaten daarvan. En dan kunnen we geagiteerd raken en uit het oog verliezen wat essentieel is. Daardoor lopen we het risico al onze energie te verbruiken en lichamelijk en geestelijk uitgeput te raken.

Dat is een belangrijke waarschuwing voor ons leven, voor onze maatschappij die vaak gevangen zit in haast. Maar ook voor de Kerk en het pastoraat: laten we oppassen voor de ‘dictatuur van het doen’!

Dit kan ook, noodgedwongen, gebeuren in gezinnen. Als een vader alleen zijn brood kan verdienen door voortdurend te werken, en daardoor al zijn tijd moet opofferen die hij aan het gezin kan besteden. Sommige vaders vertrekken vaak ‘s ochtends vroeg, als de kinderen nog slapen, en komen ‘s avonds laat terug, als ze al in bed liggen.

Dat is een sociale onrechtvaardigheid. In gezinnen zouden vader en moeder allebei tijd moeten kunnen doorbrengen met hun kinderen, om de liefde in het gezin te laten groeien en niet te vervallen in de dictatuur van het doen. Laten we nadenken over wat we kunnen doen om mensen te helpen die gedwongen worden om zo te leven.

Tegelijkertijd is de rust die Jezus voorstelt geen vlucht uit de wereld, geen terugtrekken in jezelf; integendeel, wanneer Hij geconfronteerd wordt met verloren mensen voelt Hij medelijden. En zo leren we uit het evangelie dat deze twee realiteiten – rust en compassie – met elkaar verbonden zijn: alleen als we leren rusten, kunnen we compassie hebben.

In feite is het alleen mogelijk om een barmhartige blik te hebben, een blik die de noden van de ander weet te begrijpen, als ons hart niet wordt verteerd door de angst om te doen. Als we weten hoe we moeten stoppen en, in de stilte van aanbidding, Gods genade kunnen ontvangen.

Daarom, beste broeders en zusters, mogen we onszelf afvragen: weet ik hoe ik elke dag tijdig halt kan houden? Weet ik hoe ik een moment kan nemen om bij mezelf en bij de Heer te zijn, of word ik altijd meegesleurd in de haast om dingen gedaan te krijgen? Weet ik hoe ik mijn ‘innerlijke ‘woestijn’ kan vinden te midden van het lawaai en de activiteiten van elke dag?

Moge de Heilige Maagd ons helpen om rust te vinden in de Geest, zelfs te midden van alle dagelijkse activiteiten, en om beschikbaar te zijn voor anderen en met hen mee te leven. (Vertaling Susanne Kurstjens)