Tijdens de algemene audiëntie sprak paus Franciscus over het belang van het mondgebed.

Gebed is een dialoog met God, en ieder schepsel voert in zekere zin een dialoog met God. In de mens wordt gebed woord, aanroeping, lied, poëzie… Het goddelijk Woord is vlees geworden, en in het vlees van ieder mens keert het woord terug naar God in gebed.

Woorden zijn onze schepselen, maar ze zijn ook onze moeders, en tot op zekere hoogte vormen ze ons. De woorden van een gebed laten ons veilig een donkere vallei doorkruisen, leiden ons naar groene weiden, rijk aan water, waardoor we een banket kunnen vieren onder de ogen van een vijand, zoals de psalm ons leert (vgl. Ps. 23).

Daarom leert de Schrift ons bidden

Woorden worden geboren uit gevoelens, maar er is ook de omgekeerde weg: de weg waardoor woorden gevoelens vormen. De Bijbel leert de mens om ervoor te zorgen dat alles aan het licht van het woord komt, dat niets menselijks wordt uitgesloten, gecensureerd. Vooral pijn is gevaarlijk wanneer ze verborgen blijft, opgesloten in ons… Een pijn die binnen ons opgesloten blijft, die zichzelf niet kan uiten of luchten, kan de ziel vergiftigen, het is dodelijk.

Daarom leert de Heilige Schrift ons bidden, soms zelfs met stoutmoedige woorden. De heilige schrijvers willen ons niet bedriegen over de mens: ze weten dat er in zijn hart ook slechte gevoelens zijn, zelfs haat. Niemand van ons wordt heilig geboren, en wanneer deze slechte gevoelens aan de deur van ons hart kloppen, moeten we ze kunnen bezweren met gebed en met Gods woorden.

Harde woorden

In de Psalmen vinden we ook erg harde uitingen, gericht tegen de vijanden, uitingen die volgens de geestelijke meesters gericht zijn tegen de duivel en onze zonden. Toch zijn het woorden die tot de menselijke werkelijkheid behoren en die in de rivierbedding van de Heilige Schrift zijn beland.

Zij zijn er om voor ons te getuigen dat de wereld zou worden overspoeld, als er in het licht van geweld geen woorden zouden bestaan om negatieve gevoelens onschadelijk te maken, om ze zo te kanaliseren dat ze geen kwaad doen.

Het mondgebed is altijd mogelijk

Het eerste menselijke gebed is altijd een mondelinge recitatie. Lippen bewegen altijd eerst. Hoewel we allemaal weten dat bidden niet het herhalen van woorden inhoudt, is mondeling gebed het veiligste en kunnen we het altijd beoefenen. Gevoelens, hoe nobel ook, zijn altijd onzeker: ze komen en gaan, verlaten ons en keren terug.

Niet alleen dat, zelfs de genades van het gebed zijn onvoorspelbaar: op een gegeven moment is er troost in overvloed, maar op de donkerste dagen lijkt die volledig te verdampen.

Het gebed van het hart is mysterieus en soms verborgen. Het gebed van de lippen, dat wordt gefluisterd of samen wordt uitgesproken, is altijd beschikbaar en noodzakelijk als handwerk.

De Catechismus stelt: “Het mondgebed is een onontbeerlijk gegeven voor het christelijke leven. Aan de leerlingen, die zich aangetrokken voelden door het gebed in stilte van hun meester, leert Hij een mondgebed: het Onze Vader” (nr. 2701). “Leer ons bidden”, vragen de leerlingen aan Jezus, en Jezus leert hun een mondgebed: het Onze Vader. En dat gebed bevat alles.

Het mondgebed is als een anker

We zouden allemaal de nederigheid moeten hebben van sommige ouderen die in de Kerk, omdat ze misschien niet goed kunnen horen, de gebeden die ze als kinderen leerden zachtjes opzeggen en het gangpad vullen met gefluister. Dat gebed verstoort de stilte niet, maar getuigt van trouw aan de gebedsplicht, die ze een heel leven lang vervullen, zonder het ooit te laten afweten.

Deze biddenden van het nederig gebed zijn vaak de grote voorsprekers van de parochies: ze zijn als eiken die van jaar tot jaar hun takken vergroten om schaduw te bieden aan een groot aantal mensen. Alleen God weet wanneer en in hoeverre hun hart verenigd was met de opgezegde gebeden. Maar ook deze mensen moesten zeker nachten en momenten van leegte doorstaan. Desondanks kan men altijd trouw blijven aan het mondgebed. Het is als een anker: je houdt je vast aan het touw om daar te blijven, trouw, wat er ook gebeurt.

Standvastigheid

We moeten allemaal leren van de standvastigheid van die Russische pelgrim, over wie een beroemd spiritueel werk gaat, die de kunst van het bidden leerde door steeds weer dezelfde aanroeping te herhalen: “Jezus, Christus, Zoon van God, Heer, heb medelijden met ons, zondaars!” (vgl. Catechismus, 2616, 2667).

Hij herhaalde dit gewoon. Als er genades in zijn leven zullen komen, als het gebed op een dag warm genoeg zal worden om de aanwezigheid van het Koninkrijk hier onder ons waar te nemen, als zijn blik zal veranderen in die van een kind, dan is dat omdat hij de recitatie van een eenvoudige christelijk schietgebed volhield.

Uiteindelijk wordt het als een deel van zijn adem. Het verhaal van de Russische pelgrim is prachtig: het is een boek binnen ieders bereik. Ik raad u aan het te lezen: het zal u helpen te begrijpen wat mondeling gebed is.

Veracht het mondgebed niet

Daarom mogen we het mondgebed niet verachten. Iemand zegt: “Het is voor kinderen, voor onwetende mensen. Ik ben op zoek naar mentaal gebed, de meditatie, de innerlijke leegte voor God die kom.” Alsjeblieft, we moeten niet vervallen in de trots van het verachten van het mondgebed. Het is het gebed van de eenvoudigen, het gebed dat Jezus ons leerde: Onze Vader, die in de hemel zijt…

De woorden die we uitspreken, nemen ons bij de hand. Op sommige momenten herstellen ze de smaak, ze maken zelfs de slaperigste harten wakker. Ze wekken gevoelens op waaraan we de herinnering waren kwijtgeraakt, en nemen ons bij de hand naar de ervaring van God, en bovenal zijn zij de enigen die, met zekerheid, de vragen die Hij wil horen tot God richten.

Jezus liet ons niet in de mist achter. Hij zei tegen ons: “Gij moet daarom zo bidden.” En Hij leerde ons het gebed van het Onze Vader (vgl. Mt 6,9). (Vertaling: Francesco Paloni)