Tijdens de algemene audiëntie van 24 april sprak paus Franciscus over de goddelijke deugden: geloof, hoop en liefde:

De afgelopen weken hebben we nagedacht over de kardinale deugden: voorzichtigheid, rechtvaardigheid, standvastigheid en matigheid. Al voor Christus werden die deugden gepredikt. Dit oude erfgoed, het erfgoed van de mensheid, is niet vervangen door het christendom, maar versterkt, gezuiverd en geïntegreerd in het geloof.

Want in het hart van elke man en vrouw ligt het vermogen om het goede te zoeken. Maar op de reis die we allemaal maken naar de volheid van het leven, geniet de christen een speciale bijstand van de Heilige Geest. Die wordt ons gegeven samen met drie andere, uitgesproken christelijke deugden: geloof, hoop en liefde.

Christelijke schrijvers noemden ze al snel de ‘gelovige’ deugden, om ze te onderscheiden van de andere vier, die ‘kardinale’ deugden worden genoemd. Deze drie worden ontvangen in het doopsel en komen van de Heilige Geest.

Zo omschrijft de Catechismus van de Katholieke Kerk de werking van de gelovige deugden: ze “funderen, bezielen en kenmerken het morele handelen van de christen. Ze vervolmaken alle morele deugden en brengen die tot leven. Ze zijn door God ingestort in de ziel van de gelovigen om hen in staat te stellen te handelen als zijn kinderen en het eeuwig leven te verdienen. Ze zijn het onderpand van de tegenwoordigheid en het handelen van de Heilige Geest in de menselijke vermogens” (nr. 1813).

Terwijl het gevaar van de kardinale deugden is dat ze mannen en vrouwen voortbrengen die heldhaftig het goede doen, maar wel alleen, geïsoleerd, is het grote geschenk van de goddelijke deugden de verbinding met de Heilige Geest. De christen is nooit alleen. Hij doet het goede niet vanwege een titanische inspanning van persoonlijke inzet, maar omdat hij als nederige leerling Jezus wil navolgen.

Goedheid is niet alleen een doel, maar ook een weg. Goedheid heeft veel discretie nodig, veel vriendelijkheid. Bovenal moet goedheid ontdaan worden van de soms te logge aanwezigheid van ons ‘ik’. Als ons ‘ik’ in het middelpunt van alles staat, verpest het alles. Als we elke handeling in ons leven alleen voor onszelf doen, is die motivatie dan echt zo belangrijk?

Om dit alles te corrigeren, zijn de goddelijke deugden een grote hulp. Dat geldt vooral op momenten waarop we struikelen, want zelfs mensen met goede morele bedoelingen struikelen wel eens, omdat we allemaal zondaars zijn. Net zoals zelfs degenen die dagelijks de deugden beoefenen soms fouten maken, want we maken allemaal fouten in het leven: intelligentie is niet altijd helder, de wil is niet altijd standvastig, passies worden niet altijd beheerst, moed overwint niet altijd de angst.

Maar als we ons hart openen voor de Heilige Geest – de innerlijke Meester – doet Hij de goddelijke deugden in ons herleven. Als we het vertrouwen hebben verloren, stelt God ons weer open voor het geloof – door de kracht van de Geest. Als we ontmoedigd zijn, wekt God hoop in ons op. En als ons hart verhard is, verzacht God het met zijn liefde. (Vertaling Susanne Kurstjens)