Had u het al gemerkt? Wij zitten kennelijk onder de knoet met z’n allen. Ja, we gaan zelfs gebukt onder de grootheidswaanzin van een heuse “potentaat” die geen tegenspraak duldt.

“In Nederland leidt kardinaal Wim Eijk de katholieken met harde hand”, schreef AD-columnist Dennis Captein laatst naar aanleiding van een kerksluiting in het Groene Hart. “Ter rechtvaardiging van zijn gedrag schermt hij (…) met Gods wil én de arrogante fabel dat hij van alle katholieken in ons land het dichtst bij de Schepper staat.”

Karikatuur

De leeghoofdige column van Captein – die niet eens doorheeft dat de aartsbisschop van Utrecht niet over een parochiesluiting in het bisdom Rotterdam gaat – zou alleen maar lachwekkend zijn, als de karikatuur die hij maakt niet iets zou verraden van de droevige geestelijke gesteldheid van ons land.

Ik bedoel de hardnekkige neiging van zowel katholieken als niet-katholieken om alle ellende in Kerk en/of samenleving met veel verontwaardiging en misplaatst slachtofferschap te steken op “de hoge heren”.

‘Het dichtst bij de Schepper’

Je kunt en mag van alles vinden van (aarts)bisschoppelijk beleid als het gaat om bijvoorbeeld kerksluitingen, je mag ook van alles vinden van wat de kardinaal in interviews en preken zegt. Maar a) ik heb hem nog nooit horen zeggen “dat hij van alle katholieken in ons land het dichtst bij de Schepper staat”, en b) belangrijker nog, er is zo veel meer in het (geloofs)leven dan bisdomsbeleid.

Dat er allerlei zorgen en problemen zijn in parochies is een feit. Maar die problemen worden ten diepste niet veroorzaakt door de bisschoppen, en ze worden evenmin opgelost door de bisschoppen.

Tirades

Dus mag dat eeuwige gejammer dat “de hoge heren” nooit eens luisteren naar “de gewone gelovige” nu ook eindelijk stoppen? Het is een bedrieglijk mantra en nog aantoonbaar niet waar ook. In de nieuwe consultatieronde die net is afgerond voor de wereldwijde bisschoppensynode dit najaar, hebben we die hoge heren de oren van de kop getetterd met z’n allen. En prima hè, dat was precies de bedoeling van de paus, die een ‘luisterende Kerk’ wil.

Ik heb zelf inmiddels de nodige van dergelijke luistersessies meegemaakt, en ze zijn heel waardevol. Maar wat me daarbij wel opviel is hoe vaak pleidooien van deelnemers uitmonden in Dennis Captein-achtige tirades tegen de bisschoppen. Of men presenteert een lijstje aanbevelingen die de paus of bisschoppen ‘gewoon’ even dienen door te voeren om alle problemen de wereld uit te helpen.

Blijmoedig in beweging

Gelukkig zijn er bij die sessies ook altijd mensen die enthousiast vertellen over wat ze zelf allemaal doen in hun parochie. Over kleinschalige maar goed gewaardeerde activiteiten, over de lieve dames van het welkomstcomité, over hoe graag ook niet-kerkgangers een kaarsje komen branden in de Mariakapel.

Er komen geen “hoge heren” aan te pas, en de cynicus zal het allemaal hoogst onbenullig vinden, maar heus: dáár draait het om. Zelf blijmoedig in beweging komen, in plaats van vanaf je luie zetel zitten jammeren dat de bisschoppen niet in beweging te brengen zijn.