Tijdens de algemene audiëntie van 17 april legde paus Franciscus uit waarom matigheid zo’n belangrijke deugd is:

Matigheid is het vermogen tot zelfbeheersing, de kunst om je niet te laten overweldigen door opstandige hartstochten. De Catechismus van de Katholieke Kerk vertelt ons dat “matigheid de morele deugd is die de aantrekkingskracht van de genoegens tempert en evenwicht brengt in het gebruik van de geschapen goederen. Ze verzekert de beheersing van de wil over de instincten en houdt de verlangens binnen de grenzen van de betamelijkheid” (nr. 1809).

In een wereld waar zoveel mensen er prat op gaan dat ze zeggen wat ze denken, geeft de gematigde persoon er de voorkeur aan na te denken over wat te zeggen. Begrijp je het verschil? Het handelen naar je impulsen en de totale vrijbrief die aan genoegens wordt gegeven, werkt uiteindelijk averechts en stort ons in een staat van verveling.

Er zijn zoveel mensen die alles gulzig hebben willen uitproberen, en daardoor de smaak voor alles verloren hebben! Dan is het beter om maat te houden: om bijvoorbeeld een goede wijn te kunnen waarderen, is het beter om die met kleine slokjes te proeven dan alles in één keer achterover te slaan.

De gematigde persoon weet woorden goed af te wegen en te doseren. Hij denkt na over wat hij zegt. Hij laat niet toe dat een moment van woede relaties en vriendschappen ruïneert, want die kunnen slechts met moeite opnieuw worden opgebouwd. Vooral in het gezinsleven lopen we allemaal het risico dat we spanningen, irritaties en woede niet onder controle houden.

Dit betekent niet dat een gematigd mens altijd met een vredig en lachend gezicht rondloopt. Het is soms nodig om verontwaardigd te zijn, maar altijd op de juiste manier. Een berispend woord is soms gezonder dan een zure, rancuneuze stilte.

De gematigde weet dat niets ongemakkelijker is dan een ander te corrigeren, maar hij weet ook dat het nodig is: anders zou men het kwaad vrij spel geven. In bepaalde gevallen weet de gematigde mens de uitersten bij elkaar te houden: hij bevestigt absolute principes, maar weet ook mensen te begrijpen en toont empathie voor hen.

De gave van de gematigde mens is daarom evenwicht, een kwaliteit die even kostbaar als zeldzaam is. Alles zet in onze wereld namelijk aan tot overdaad. In plaats daarvan gaat matigheid goed samen met evangelische houdingen als bescheidenheid, discretie en zachtmoedigheid. Wie gematigd is, stelt de waardering van anderen op prijs, maar maakt die niet tot het enige criterium van zijn woorden en daden. Hij zoekt geen applaus, maar weet dat hij anderen nodig heeft.

Broeders en zusters, het is niet waar dat matigheid iemand grijs en vreugdeloos maakt. Integendeel, matigheid helpt ons de goede dingen van het leven meer te waarderen: het samenzijn aan tafel, liefdevolle vriendschappen, het vertrouwen van wijze mensen, de verwondering over de schoonheid van de schepping.

Matigheid zorgt voor vreugde die opbloeit in het hart van wie erkent en waardeert wat het belangrijkst is in het leven. Laten we bidden tot de Heer om ons deze gave te geven: de gave van volwassenheid, de gave van matigheid. (Vertaling Susanne Kurstjens)