Waarom staan er op het plafond van de Sixtijnse kapel Romeinse heksen tussen de profeten uit het Oude Testament? En waarom mocht een van die sibillen de hoofdrol spelen in het laatste kerstverhaal (van Selma Lagerlöf) in KN?
Dat is om dezelfde reden dat Dante ervoor koos Vergilius zijn gids te laten zijn in het hiernamaals. Volgens een oude christelijke traditie is de geboorte van Christus immers voorzegd in de sibillijnse boeken: voorspellende spreuken, die de Romeinen in tijden van nood raadpleegden.
Op basis daarvan kondigde Vergilius in zijn vierde Ecloge de komst van de Verlosser aan. Of althans het christendom heeft dat zo gezien, en de Duitse verzetsauteur Theodoor Haecker heeft die visie op Vergilius als ‘vader des Avondlands’ nog verdedigd. Diens epos Aeneis gaat immers over een Trojaanse held die door de goden wordt aangemaand zijn ware bestemming, de stichting van Rome, te vervullen.
Intussen is Vergilius ook een van de grootste dichters. Dat we hem nog kennen, is te danken aan het feit dat zijn werk in de scriptoria van kloosters ijverig overgeschreven bleef worden als toonbeeld van volmaakt Latijn, de taal van de Kerk. Tot op de dag van vandaag zwoegen gymnasiasten op het vertalen van zijn verzen.
Toch is de Aeneis niet echt moeilijk. Als je geen classicus bent, blijf je echter gemakkelijk steken in de talrijke eigenaardigheden van taal, woordplaatsing en verwijzingen die een modern mens niets zeggen.
Een Amerikaan wees me op het bestaan van de ‘Pharr’. De VS blijken een echte traditie (gehad?) te hebben van Vergilius-onderwijs. Via GoogleBooks en andere websites kun je pdf’s downloaden van verschillende negentiende-eeuwse parallelvertalingen die prachtige gratis hulpmiddelen vormen (bijvoorbeeld op je e-reader).
Maar met deze editie van Clyde Pharr kun je echt elk vers uit de Aeneis zelfstandig kraken (het omvat wel alleen de eerste zes boeken, maar dat zijn de belangrijkste).
Pharr (1883-1972) was een specialist in Romeins recht, maar met een zendingsdrang zoveel mogelijk mensen aan Vergilius te krijgen. Hij geeft je in zijn boek op elke pagina twaalf regeltjes tekst, alle woorden (met uitzondering van het basisvocabulaire dat je achterin vindt) en een toelichting.
Zo ondersteund kun je je rustig door alle zes boeken heen werken. Deze pragmatische Amerikaanse aanpak is effectief en een woordenboek heb je in theorie niet meer nodig.
Met de huidige lage koers van de euro is het boek niet echt goedkoop. Bovendien kun je het best meteen de gebonden editie te kopen die € 61,50 kost, zo’n twintig euro meer dan de paperback. Maar dan heb je ook wat: een fraai boek met leeslint dat open blijft liggen, van waaruit je rustig kunt studeren.
Clyde Pharr, Vergil’s Aeneid. Uitg. Bolchazy-Carducci, 368 pp. (+ 150 pp. grammaticaal appendix, vocabulaire en bibliografie), € 61,50, ISBN 978 0 86516 433 8
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
