Het aantal geboortes in Nederland neemt langzaam af. In 2010 werden 184000 kinderen geboren, in 2018 waren dat er 169000. Het CBS ziet hier, op basis van recent onderzoek, twee nieuwe oorzaken voor: jonge vrouwen die langer studeren, en de toename van flexcontracten op de arbeidsmarkt.

De geboorte-afname concentreert zich vrijwel geheel onder vrouwen jonger dan 33. Studeren en werken met een flexcontract lijken daarom niet te betekenen dat vrouwen geen kinderen willen krijgen, maar wel dat ze wachten met het krijgen van kinderen.

Voorzichtige conclusie

Dát er minder kinderen worden geboren, is bekend. Naast stijging van de onderwijsparticipatie en flexibilisering van de arbeidsmarkt vermoedt het CBS meer mogelijke verklaringen: gestegen opleidingsniveau, afgenomen vastigheid in relaties, ontwikkelingen op de huizenmarkt en veranderende opvattingen over het krijgen van kinderen.

Dit onderzoek trekt voorzichtig een conclusie over twee oorzaken, maar het houdt enkele slagen om de arm.

Vrouwen / mannen

Het CBS merkt op dat dit onderzoek alleen op vrouwen is gericht, “terwijl de gestegen onderwijsparticipatie en het toenemen van flexwerk van mannen ook gevolgen kan hebben voor de vruchtbaarheid”.

Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat ook mannen liever wachten tot de omstandigheden voor hun gevoel stabiel genoeg zijn.

Stagnatie van inkomens

Daarnaast kan volgens het CBS ook de stagnatie van inkomens een rol spelen, “in zoverre deze stagnatie niet samenhing met de stijging van het aandeel studerenden en het aandeel flexwerkers”.

Uit onderzoek van de Rabobank uit 2018 blijkt dat het besteedbaar inkomen van Nederlandse huishoudens al veertig jaar vrijwel stilstaat. De vruchten van economische groei vertalen zich niet in het huishoudinkomen. Daarnaast gaat een steeds kleiner deel van het nationaal inkomen naar werk.

Simplistische weergave

Het CBS geeft verder aan dat het verrichte onderzoek een simplistische weergave van de werkelijkheid weergeeft. Er is “alleen gekeken naar het effect van de gestegen onderwijsparticipatie en de flexibilisering van de arbeidsmarkt op individueel niveau”. Dit is daarna “opgeschaald”.

Zo denkt het CBS dat de flexibilisering van de arbeidsmarkt meer onrust kan hebben veroorzaakt, waarop ook vrouwen zónder flexibel contract reageerden door te wachten met kinderen.

Invloed van sociale omgeving

Ook vermoedt het CBS de invloed van de sociale omgeving, zoals familie, vrienden en collegae. Als sommige mensen besluiten om langer wachten met kinderen, kan dat een precedent zijn voor anderen in de omgeving.