We hebben hard “de echte Thomas More nodig”, schrijft George Weigel.
Met die kop in First Things zinspeelt hij niet – althans niet rechtstreeks – op de gênante problematiek rond Amoris Laetitia, maar op de speelfilm A Man for All Seasons. Die unieke film van de Oostenrijks-Amerikaanse regisseur ging deze maand vijftig jaar geleden in première. Het jaar daarop, in 1967, won hij maar liefst zes Oscars.
Zelf zag ik hem als middelbaar scholier, enkele jaren later, ergens midden jaren zeventig. De KRO zond hem uit, als ik me goed herinner. Weigel spreekt van een “magnifieke religieuze film – misschien wel de beste ooit”.
Die lof is niet overdreven. Hier wordt een onkreukbare katholiek ten tonele gevoerd, die standhield in het hoogste staatsambt tegenover een ‘moderne’ koning op het breukvlak van de geschiedenis. Een katholiek die in vol bewustzijn en weloverwogen besloot zijn leven te geven voor zijn geloof.
Het is een getuigenis en martelaarschap omwille van de integriteit van het sacramentele huwelijk dat in deze dagen weer een heel nieuwe glans krijgt. More gaf zijn leven niet omdat hij het minachtte, daar was het veel te mooi voor: hij was niet alleen maatschappelijk uiterst succesvol, maar ook als echtgenoot en huisvader. Hij was bevriend met Erasmus en tal van andere lichten van zijn tijd.
Ondanks al deze eerbare aardse verstrengelingen aarzelde More niet toen hij op de proef werd gesteld. In de kwestie van de hertrouwd gescheiden koning Hendrik VIII wilde de jurist noch de legitimiteit van diens eerste huwelijk – het enige echte – ontkennen, noch het daarmee rechtstreeks samenhangende gezag van de paus in Rome.
Het waren andere tijden. Uiteindelijk zou de tirannieke koning Hendrik VIII het wijze hoofd van zijn kanselier op 6 juli 1535 af laten hakken. De Engelse Kerk werd een staatskerk. Het hoofd van More werd gekookt en gespietst op London Bridge, totdat zijn dochter Margaret het een maand later wist te bemachtigen.
De schrijver van het script voor deze weergaloze film, Robert Bolt, zag zijn held vooral als een man met een “glashelder gevoel van eigenheid”, die precies wist wat hij wilde.
Toch heeft Bolt ondanks zichzelf van More geen “Tudor existentialist” gemaakt, schrijft Weigel, maar inderdaad een heilige. Als Margaret haar vader smeekt zijn verstand te gebruiken, antwoordt hij dat dit geen zaak van verstand is, “maar van liefde”. Liefde voor God.
Naast het bekijken van de film, loont het de moeite ook het toneelstuk van Bolt te lezen. Niet om de man die handelde vanuit een consistent gevoel van eigenwaarde, maar om de echte Thomas More te vinden: de man die “gegrepen en verlost” was, zoals Weigel schrijft, “door de Waarheid zelf, de Drie-ene God”. (HR)
Robert Bolt, A Man for All Seasons: A Play in Two Acts. Uitg. Vintage, 164 pp., pb., € 12,50, ISBN 978 06 7972 22 1
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
