Wist u dat er een bijbelboek is waar God niet in voorkomt? Dat bovendien meer op een sprookje lijkt dan op een religieus geschrift? Maar dat volgens Talmoed-geleerden uitgerekend dit boek samen met de vijf van Mozes nimmer afgeschaft kan worden? En dat dit boek naar een vrouw genoemd is?
We hebben het over het boek Esther, waar de Israëlische rabbi, denker en publicist Yoram Hazoni zijn God and Politics in Esther aan wijdt.
Wanneer we de Bijbel bij Esther openslaan, treffen we het volk van Israël aan in ballingschap in Perzië. De tijden waarin God groots en machtig ingreep in de geschiedenis, lijken voorbij. Joden zijn (net zoals dat met christenen in onze moderne wereld steeds meer het geval is) aangewezen op politieke handigheid, die door God eventueel kan worden begunstigd, vaak in de vorm van gelukkig toeval.
Deze gedachte staat centraal in Esther. Koning Ahasverosh (Artaxerxes) is een despoot. Hij raakt helemaal van de kook als zijn beeldschone vrouw Vashti weigert op te komen draven voor de wellustige blikken van zijn vrienden. De koning vaardigt dan een bevel uit dat iedere man in het rijk de volledige macht over zijn vrouw geeft (de institutionalisering van verkrachting, aldus Hazony) en wil zelf een nieuwe vrouw. Daartoe laat hij alle mooie meisjes van het rijk bij zich komen.
Zijn keus valt uiteindelijk op Hadassa, een Joods weesmeisje dat opgevoed is door haar oom Mordechai. De koning geeft zijn nieuwe koningin de Perzische naam Esther. Nu hebben de Joden directe invloed.
Esther valt seksueel in de smaak. Maar volgens Hazony is er meer aan de hand dan wellust. De machtsmens Ahashverosh is eigenlijk diep onzeker. Zijn woede over zijn vorige vrouw was buitenproportioneel. Esther is subtieler. Zij voegt zich, maar bewaart haar eigenwaarde. Daar slaat de koning op aan. “Het gevoel van macht over anderen is het grootst als je voelt dat je heerst over iets van onafhankelijke waarde, iets dat felle tegenstand had kunnen bieden als het dat gewild had…”, aldus Hazony.
De koning merkt Esthers onafhankelijkheid als zij het hofprotocol schendt, dat beheerst wordt door de spreekwoordelijke ‘wetten van Meden en Perzen’, om haar man te waarschuwen voor een complot waar haar oom Mordechai lucht van gekregen heeft. Met die verdienste is zij geplaatst om Haman te dwarsbomen, die een Holocaust op de Joden in het rijk beraamt. Door het tegenspel van Esther leidt dit tot zijn eigen ondergang.
Het is verbazend hoeveel politieke relevantie Hazony uit Esther weet te puren. Het Bijbelboek herinnert ons eraan dat “Gods daden niet los staan van menselijke daden en de tastbare oorzaken waaruit ze voortkomen”. Aan politiek valt ook voor gelovigen niet te ontkomen.
Yoram Hazony, God and Politics in Esther. Uitg. Cambridge U.P., 272 pp., pb., € 24,60, ISBN 978 1 107 58345 0
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
