Het ruim vijfhonderd pagina’s tellende Het Mirakel van Amsterdam vertelt in eigentijdse taal het verhaal van het het gelijknamige eucharistisch wonder uit 1345. Auteurs Charles Caspers en Peter Jan Margry voegden er als ondertitel ‘biografie van een betwiste devotie’ aan toe.
Het hostiewonder wordt jaarlijks herdacht tijdens de Stille Omgang. De Omgang ontstond in de negentiende eeuw als een zelfbewust katholiek omgaan met het toen geldend processieverbod.
Het was en bleef een lekeninitiatief en was volgens de auteurs ook landelijk van veel grotere betekenis dan zelfs iemand als kerkhistoricus L.J. Rogier kon bevroeden. Zij vonden het daarom tijd voor een nieuw boek waarin dat recht werd gezet.
Daarin verwerkten zij nieuwe bronnen, inzichten en feiten over de ontwikkelingen sinds die eerbiedwaardige nacht van 15 op 16 maart 1345 tot pakweg 2016.
De Reformatie maakte een einde aan de publieke verering, maar die liet zich niet te lang ketenen. Zo ontstond tegen het einde van de negentiende eeuw een lekeninitiatief dat uiteindelijk zou uitgroeien tot de Stille Omgang.
De genoemde ‘betwisting van de devotie’ was daarmee echter niet voorbij, blijkt uit de beschrijving van de pogingen vanaf de jaren zestig om de afnemende belangstelling te keren. Er werd van alles voorgesteld, tot en met het loslaten van de eucharistische oorsprong, maar het bestuur van het Gezelschap van de Stille Omgang, dat soms hevig twijfelde, hield zich aan oorsprong en vorm vast.
Jammer dat de auteurs zich bij het beschrijven van de jongste geschiedenis vergalopperen op kennelijke pogingen van de Haarlemse bisschop Jos Punt om de Stille Omgang met de door hem erkende verschijning van Maria als Vrouwe van alle Volkeren te verbinden. Niet alleen qua toon, maar ook feitelijk.
De bewering dat de titel Medeverlosseres “een bom legt onder de centrale verlossingsleer van de katholieke Kerk” is gewoon onzin. De titel heeft zeer oude papieren en de verschijning zou slechts gevraagd hebben om die tot dogma uit te roepen. Kort voor het ‘hemels verzoek’ had een groot aantal theologen en mariologen paus Pius XII daar gezamenlijk ook al om gevraagd.
Evenmin werden de verschijningen voor niet-bovennatuurlijk gehouden, zoals de auteurs beweren, maar kon dat juist niet worden vastgesteld. Dat was de reden waarom mgr. Bomers in 1997 de devotie kon toestaan en zijn opvolger de verschijningen in 2002 alsnog voor authentiek kon verklaren.
Het zijn op zijn minst slordigheden die afbreuk doen aan een verder boeiend en mooi uitgevoerd boek.
Charles Caspers en Peter Jan Margry, Het mirakel van Amsterdam – Biografie van een betwiste devotie. Uitg. Prometheus, 502 pp., geb., € 29,99, ISBN 978 90 3513 959 6
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
