‘Gebaseerd op ware gebeurtenissen.’ Deze woorden waarmee The day will come opent, zijn misschien wel het meest afschrikwekkend van de hele film. ‘Hoe kon dit gebeuren?’, zo blijf je je als kijker gedurende de gehele twee uur in verbijstering afvragen.
The day will come (Oorspronkelijk ‘Der kommer en dag’) is gebaseerd op gebeurtenissen in het Deense Godhavn-internaat.
In een documentaire uit 2005 brachten oud-bewoners afschuwelijke feiten aan het licht over geestelijk, lichamelijk en seksueel misbruik en experimenten met medicijnen. Het leidde tot een grootschalig nationaal onderzoek over de periode 1945-1976 naar dit internaat en nog achttien vergelijkbare instellingen.
De makers van onder meer Borgen en The Killing hebben met The day will come nu een sociaal melodrama over de gebeurtenissen gemaakt. De film begint in 1967, ten tijde van de Vietnamoorlog, de maanlanding en grote maatschappelijke veranderingen.
Deze gaan grotendeels aan de jonge puberbroertjes Erik en Elmer voorbij. Hun vader leeft niet meer en wanneer hun liefhebbende moeder ernstig ziek wordt, belanden ze in het Godhavn-internaat.
Lijfstraffen zijn in Denemarken inmiddels afgeschaft, maar “aan dat soort frivole bedenksels uit Kopenhagen doen we hier niet mee”, aldus de angstaanjagende directeur. “Geweld is de enige taal die dit soort verstaat.” De jongens worden gedwongen tot zwaar fysiek werk en voortdurend gekleineerd. Ze geven elkaar het advies onzichtbaar te worden, om zo te overleven.
De slimme Elmer is in de ban van de aanstaande maanlanding. “Wanneer de mens naar de maan kan reizen zijn alle problemen de wereld uit”, zo overtuigt hij zijn lotgenoten in het tehuis. Zijn eindeloze verhalen geven alle jongens een beetje hoop binnen de muren van hun wereldvreemde gemeenschap, waarbinnen repressie en foltering regeren.
Het einde van The day will come is enigszins ongeloofwaardig en duidelijk fictief, maar past wel binnen het prachtige portret dat de makers van de twee dappere broers schetsen. De film werd in Denemarken overladen met prijzen en trok enorme bezoekersaantallen.
Het onderzoek heeft ertoe geleid dat oud-leerlingen nu nazorg krijgen. In Denemarken klinken oproepen aan de staat om excuses te maken aan de jongens die destijds in de tehuizen zaten. De regisseur noemt The day will come een moderne Oliver Twist. Het is bovenal een film die nog lang nawerkt in hoofd en hart.
Film: The day will come (2016), Denemarken, 120 min. Regie: Jesper W. Nielsen, met o.a. Lars Mikkelsen en Sofie Gråbøl.
