De vandaag overleden emeritus-paus Benedictus XVI was begaan met jongeren. In de collegezaal, bij de Wereldjongerendagen en in gesprek met jonge mensen liet hij zien als paus sterk op jongeren gericht te zijn.
In 2013 werd paus Benedictus XVI de eerste paus in de moderne geschiedenis die bij leven aftrad. Dat is inmiddels alweer bijna tien jaar geleden, waardoor de meeste jongeren van nu vooral herinneringen aan Benedictus hebben als de emeritus-paus in de luwte.
Een echte status als ‘jongerenpaus’ heeft Benedictus niet overgehouden aan zijn achtjarige pontificaat: zowel zijn voorganger Johannes Paulus II als zijn opvolger Franciscus worden sterker vereenzelvigd met dat predicaat. Paus Johannes Paulus II was tenslotte degene die in 1984 de Wereldjongerendagen in het leven riep, terwijl paus Franciscus in 2018 een bisschoppensynode organiseerde, waar de verzamelde bisschoppen zich bogen over de vraag hoe de Kerk jongeren nabij kan zijn in hun geloofsontwikkeling.
Het beeld van Benedictus XVI als een stijve, conservatieve man die niet overweg kon met jongere generaties is echter helemaal verkeerd. Benedictus was, in zijn eigen opzicht, wel degelijk een paus die veel voor katholieke jongeren betekend heeft.
Dat begon al voordat hij paus werd en nog Joseph Ratzinger heette. Tussen 1952 en 1977 doceerde hij theologie aan verschillende seminaries en universiteiten in Duitsland, waardoor hij veel contact had met jonge priesters in opleiding en theologiestudenten. Naar verluid trok hij regelmatig tjokvolle collegezalen.
Drie edities van de Wereldjongerendagen vonden plaats terwijl Benedictus paus was: die in Keulen in 2005, de editie van 2008 in Sydney en de WJD in Madrid in 2011. Paus Benedictus was bij alle drie aanwezig. In Keulen speelde de Duitse paus een ‘thuiswedstrijd’ tegenover 2,5 miljoen katholieke jongeren. Daar trapte hij ook een inmiddels traditioneel WJD-programmaonderdeel af: eucharistische aanbidding onder een blote sterrenhemel.
“De paus is niet de ster waaromheen alles gebeurt: de liturgie is het middelpunt van de WJD.”
Tweet dit!
Paus Benedictus XVI kwam niet als ‘eregast’ naar de WJD: de eregast was in zijn ogen Jezus. Na de Wereldjongerendagen in Sydney klonk her en der kritiek dat de Wereldjongerendagen een soort ‘katholieke rockconcerten’ waren, meldde de Catholic Review in 2012. Tegenover Vaticaanse hoogwaardigheidsbekleders legde Benedictus zijn visie op de WJD uit: “Die dagen staan in het teken van vreugde. De paus is niet de ster waaromheen alles gebeurt: de liturgie is het middelpunt van de WJD.”
In de nasleep van de Wereldjongerendagen in Keulen ontstond een heuse door paus Benedictus geïnspireerde jongerenbeweging. Generation Benedikt (Generatie Benedictus) is een netwerk dat werd opgericht om de leer van de paus uit te dragen aan jongeren. “Paus Benedictus’ woorden over waarheid en ware liefde zijn aantrekkelijk voor veel jongeren”, aldus medeoprichter Nathanael Liminski. “Hij praat over dingen waarnaar jongeren verlangen.”
Generation Benedikt ontstond in Duitsland en breidde later uit naar onder meer Mexico, Frankrijk en Spanje. In een bericht aan het netwerk schreef Benedictus eens “blij te zijn” met het initiatief en te hopen “dat jullie veel mensen bereiken en op Christus weten te oriënteren”. Na Benedictus’ aftreden bleef de groep overigens bestaan: tegenwoordig is die werkzaam onder de naam Initiative Pontifex.
Benedictus was paus van 2005 tot 2013, waarmee zijn pontificaat samenviel met de opkomst van sociale media. Facebook, Twitter en Instagram ontstonden of werden populair in deze periode. Tijdens zijn pontificaat begon het Vaticaan jongeren te benaderen via Youtube en Facebook, en ook werd er een pauselijk Twitteraccount aangemaakt: @Pontifex. Hoewel Benedictus niet zelf tweets verstuurde, werd wel duidelijk dat het Vaticaan onder zijn leiding moeite deed om jongeren te bereiken op de online plekken waar ze te vinden zijn.
Benedictus XVI was geen paus die zichzelf hoger achtte dan jongeren of zichzelf ten koste van hen op de voorgrond plaatste. Zijn bescheidenheid kwam naar voren in het slot van een toespraak die hij hield voor jongeren bij zijn bezoek aan het Verenigd Koninkrijk in 2010: “Met deze woorden vanuit mijn hart, beste jonge vrienden, verzeker ik jullie van mijn gebed voor jullie”, zei hij, “en ik vraag jullie om voor mij te bidden.”
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
