De religieuze tegenstellingen tussen het sji’itische Iran en het soennitische Saoedi-Arabie hebben zich afgelopen week verscherpt.
Iran is woedend dat het onderdanen de deelname aan de jaarlijkse Hajj is ontzegd die zaterdag begint. Vorig jaar kwamen er duizenden pelgrims om in het gedrang. Volgens Reuters 2070, van wie meer dan 400 Iraniers. Vele anderen raakten gewond.
Er was veel kritiek op de organisatie en de haperende hulpverlening. Die vormde inzet van mislukte besprekingen tussen beide grootmachten in de Golfregio over deelname van Iraanse pelgrims. Men kon het bovendien niet eens worden over visa’s en het speciale vliegverkeer.
In zijn blog schreef Khamenei dat de organisatie vorig jaar zo slecht was dat er sprake was geweest van moord. Hij noemde de Saoedi’s ongelovigen en godslasteraars, en “kleine nietige duivels”, handlangers van de VS.
De Saoedi’s, die als gastland de organisatie verzorgen, reageerden verbolgen. Hun hoogste geestelijke leider, grootmoefti Abdulaziz al-Sheik, ontzegde de Iraniers deelname aan de Hajj en verklaarde dat zij niet als moslims kunnen worden beschouwd. Hoewel er grote religieuze tegenstellingen bestaan tussen de sji’itische en soennitische islam, hield deelname van sji’ieten aan de Hajj een feitelijke erkenning in.
Khamenei’s reactie was volgens de Saoedische grootmoefti “niet verrassend” omdat de Iraniers “zonen van de magi” zijn, waarmee hij verwees naar de invloed van het zoroastrisme, een oude Perzische godsdienst. “Wij moeten begrijpen dat dit geen moslims zijn”, aldus al-Sheikh. “Zij zijn de zonen van de magi en hun vijandschap jegens moslims is oud, vooral tegenover de Mensen van de Traditie (soenni’s)”.
De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif sloeg in een tweet onverbiddelijk terug: “Inderdaad is er geen overeenkomst tussen de islam van de Iraniers en van de meeste moslims en het achterlijke extremisme dat de wahabitische hoofdgeestelijke en de Saoedische terreurleiders verkondigen.”
Overigens tekent zich binnen de soennitische islam een lijn af die het wahabisme beschouwt als een deformatie van de islam de leidt tot extremisme en terrorisme.
Het religieuze conflict wordt versterkt door de politieke tegenstellingen en de strijd om de macht in de Arabische wereld en de Golfregio. Die wordt met wapens uitgevochten in Syrie en Yemen.
De spanningen tussen beide landen liepen begin dit jaar nog verder op doordat Saoedi-Arabie een prominente Saoedische sji’itische geestelijk leider executeerde, waarna in Iran de Saoedische ambassade werd aangevallen en gesloten.
De spanningen waren al hoog opgelopen door de tragische gebeurtenissen in Mekka in september vorig jaar, toen pelgrims massaal onder de voet werden gelopen. Iran beschuldigde de Saoedi’s van incompetentie en opzet.
Voor moslims is deelname aan de Hajj een van de vijf dingen die iedere goede moslim minstens een keer in het leven dient te ondernemen.
