Aartsbisschop Vincenzo Paglia, voorzitter van de Pauselijke Academie voor het Leven, blikt in Katholiek Nieuwsblad terug op de zaak van Alfie Evans, de ernstig zieke Britse peuter die onlangs overleed.
“De arme Alfie Evans is in een storm terechtgekomen: een ideologische storm, een mediastorm, een juridische storm”, zegt mgr. Vincenzo Paglia. “Maar je kunt beslissingen over leven en dood niet overlaten aan rechtbanken. Dat is ook wat paus Franciscus voortdurend heeft herhaald. Wat in deze zaak op schrijnende wijze ontbrak, was dialoog: een therapeutisch liefdesverbond tussen artsen en ouders om samen te beslissen wat het beste is voor de kleine jongen. Je mag en kunt zulke beslissingen nooit overlaten aan advocaten of rechters.”
Pleit de voorzitter van de Pauselijke Academie voor het Leven dan voor ‘therapeutische hardnekkigheid’? “Nee, want je bepaalt proportionaliteit niet op basis van chemische formules of klinische algoritmes. Het leven is meer dan dat: het gaat ook om emotie, om affectie, om relatie. Ook dit alles moet ten volle zijn rol spelen. Indien hierover was gedialogeerd, was het nooit zover gekomen. In zo’n dialoog kun je een kind niet zomaar loskoppelen van zijn ouders. Je kunt ouders die het leven hebben gegeven, immers niet vragen afzijdig te blijven terwijl ze de dood aan het werk zien.”
Met de Pauselijk academie voor het leven en het Pauselijk instituut Johannes-Paulus II voor huwelijk en gezin waarvan hij respectievelijk voorzitter en grootkanselier is, heeft mgr. Vincenzo Paglia meer multidisciplinariteit en zelfs interreligieuze dialoog op het oog. “We willen meer samenwerking tussen enerzijds theologen en ethici en anderzijds artsen, psychiaters, sociologen en noem maar op. Het leven is immers geen abstract begrip, het is een bijzonder complexe aangelegenheid. Je kunt je bijvoorbeeld niet tegelijk verzetten tegen abortus en handel in oorlogstuig toestaan.”
De Italiaanse prelaat is vast van plan de ethische reflectie van de kerk over leven en dood binnen de katholieke Kerk open te trekken naar andere geloofsgemeenschappen. “Samen moeten wij nadenken hoe we het bio-ethische debat weer menselijker en minder technisch maken. Volgens Genesis gaf de Schepper aan de menselijke familie – Adam en Eva staan voor de hele mensheid – een dubbele verantwoordelijkheid: verantwoordelijkheid voor de hele Schepping en over alle generaties heen. Vandaar dat de Pauselijke Academie dit debat niet langer louter onder katholieken of zelfs christenen wil voeren.”
Intussen lijkt de publieke opinie, zeker in het Westen, er echter van overtuigd dat zij zelf kan bepalen wat waardevol leven is en wat niet. “Het leven is vooral kwalitatief omdat in relatie is”, zegt Paglia. “Hebben we niet allemaal problemen? Zijn we niet allemaal op de ene of andere manier ziek? Er is geen ‘normaliteit’. Wat we moeten herontdekken, is het primaat van de relatie, van de liefde. Laat ons daarbij ook buiten de Kerk bondgenoten zoeken om de virussen te bestrijden die ons allen bedreigen: die van het individualisme, van de commercie – kortom: de mamon.”
Leidt dit alles echter niet snel tot meer relativisme en minder rechtlijnigheid in de leer? Dat verwijten alvast de dubia-kardinalen aan het huidige pontificaat.
Mgr. Vincenzo Paglia is formeel: “Toen de heilige paus Johannes XXIII eveneens relativisme verweten werd, zei hij: ‘Niet het Evangelie verandert, maar wij leren het beter begrijpen.’ Amoris Laetitia – waar de dubia-kardinalen tegen fulmineren – zegt niets anders dan wat Johannes-Paulus II in 1981 in paragraaf 84 van Familiaris Consortio stelde, namelijk dat wie gescheiden en hertrouwd is niet buiten de Kerk staat en geholpen moet worden op weg naar het heil.”
Mgr. Paglia verwijst naar de laatste canon van het kerkelijk wetboek: “De ultieme wet in de Kerk is de zorg voor het heil van de zielen; er staat salus animarum, niet salus principiorum! Duidelijkheid en waarheid zijn niet onveranderlijk. Zeker in bijbelse zin betekent waarheid dat je de mens en de Schepping helpt om dichter bij God te komen. De waarheid staat dus niet stil, ze staat in relatie met de mensen en hun geschiedenis. Is dat niet de kern van ons christelijke geloof: Jezus, de Zoon van de Levende God, is onder ons komen wonen, in onze geschiedenis.”
> In KN 17 spreekt mgr. Paglia ook over de komende heiligverklaring van mgr. Oscar Romero, waarvan hij de postulator is, en over de katholiek-orthodoxe gebedsdag voor Syrië die paus Franciscus op 7 juli eerstkomend in Bari houdt.
