De Kerk heeft “systematisch gefaald” bij het ter verantwoording roepen van priesters van alle rangen en standen. Het is nu “van fundamenteel belang” dat leken meer betrokken worden bij de strijd tegen misbruik. Dat viel te horen op de tweede dag van de misbruiktop.

Ook vrijdag klonk er een expliciet mea culpa van de zijde van de Kerk tijdens de misbruiktop in het Vaticaan. De tweede dag van de top staat in het teken van accountability, ofwel rekenschap geven.

Sceptisch

De 190 deelnemers hebben inmiddels de tijd gehad om te reflecteren op de lijst met 21 punten die de paus donderdagochtend aan het begin van de misbruiktop liet uitdelen. Die punten vormen voor de Kerk een routeplan als het gaat om de strijd tegen seksueel misbruik.

Alom is men sceptisch over de uitkomsten van deze top. Toch is het zeker een positief vertrekpunt dat de inleidingen tot nu toe niet slechts ‘filosofische’ reflecties zijn, maar ook praktische voorstellen bevatten.

Inbreng van leken

Wat naar voren komt uit die inleidingen is ook een duidelijke openheid naar de leken toe, als een tegengif tegen het klerikalisme dat zo heeft bijgedragen aan het voeden van de straffeloosheid en het stilzwijgen rond seksueel misbruik binnen de Kerk.

“De ware synodaliteit binnen de Kerk vraagt erom rekening te houden met het brede getuigenis van de leken, dat zo krachtig is en in staat om de missie voort te stuwen waarvoor we hier allemaal bij elkaar zijn gekomen”, benadrukte kardinaal Cupich van Chicago in de tweede inleiding van vrijdagochtend.

De Amerikaanse kardinaal zei te hopen dat lekenexperts betrokken worden bij het opstellen van richtlijnen voor het onderzoek naar bisschoppen. Ook onderstreepte hij dat de mechanismen om aangifte te doen tegen een bisschop goed bekend moeten zijn onder gelovigen.

Gebrekkige communicatie

Synodaliteit en collegialiteit zijn twee woorden die vaker vallen in de synodehal. Volgens Cupich is het feit dat “er systematisch gefaald wordt bij het ter verantwoording roepen van priesters van elke rang en stand”, deels te wijten aan een gebrekkige communicatie tussen bisschoppen.

Iets dergelijks werd ook opgemerkt door kardinaal Gracias, lid van de Raad van Kardinalen, die vrijdag de eerste inleiding gaf. “Collegialiteit is essentieel om iets te doen aan de schade die door het misbruik is aangericht onder de slachtoffers en binnen de Kerk in het algemeen.

Twee keer geslachtofferd

De Indiase kardinaal wees er ook op dat de slachtoffers niet alleen het misbruik hebben moeten ondergaan, maar ook nog indirecte schade hebben geleden door de gebrekkige reactie daarop van de Kerk, door het gebrek aan steun en een luisterend oor, en door het feit dat prioriteit werd gegeven “aan financiële en institutionele kwesties”.

“De indirecte schade die is aangericht door de mensen die de leiding hadden binnen de Kerk maakte het nog erger, doordat degenen die al seksueel werden misbruik, nogmaals werden geslachtofferd.”

Kardinaal O’Malley

Bij de dagelijkse briefing met de journalisten sprak vrijdag ook kardinaal Sean O’Malley. Dat hij geen deel mocht uitmaken van het organiserende comité van deze misbruiktop, leidde breed tot verbazing. O’Malley werd niet eens gevraagd om een inleiding te verzorgen tijdens de top.

Bij de briefing benadrukte hij ferm dat “er op dit moment geen grotere urgentie voor de Kerk is dan de strijd tegen het misbruikprobleem”. Ook hij zei dat het van fundamenteel belang is dat leken betrokken worden bij deze strijd.

Sneer

O’Malley deelde ook nog een kleine sneer uit richting zijn collega-bisschoppen: “Ik ben blij dat er op deze top ruimte wordt gemaakt voor de verhalen van de slachtoffers. Veel van de bisschoppen hadden tot nu toe nog nooit een misbruikslachtoffer ontmoet. Het is een noodzakelijke ervaring die je leven verandert.” (Vert. SK)