Persbureau AP reconstrueerde hoe Assyrische christenen wereldwijd miljoenen bijeenbrachten om ruim tweehonderd van hun geloofsgenoten vrij te kopen uit de handen van Islamitische Staat (IS). De hoofdrol is weggelegd voor een bisschop, die quasi in zijn eentje een deal met de jihadisten wist te sluiten.
In wat AP omschrijft als “één enkele nacht van verschrikkingen” namen jihadisten van Islamitische Staat op 23 februari 2015 een reeks stadjes en dorpen in de Noord-Syrische vallei van de Khabur in.
De inwoners van de plaatsen waren christenen, leden van de Assyrische Kerk van het Oosten. Velen van hen spreken naast Arabisch of Koerdisch nog altijd een dialect van het Aramees, de taal van Jezus zelf.
Eén van de Assyriërs, Abdo Marza, inmiddels naar Duitsland gevlucht, vertelde AP over de nacht. Zijn “handen trilden bij de herinnering”, schrijft het persbureau.
De christenen werden bijeengedreven en vervolgens gedwongen in hun huizen de christelijke tekens, zoals iconen, te vernietigen. In doodsangst gehoorzaamden ze. “Er was geen manier waarop je je kon verzetten.” Zich bekeren tot de islam deden ze echter niet.
Na een week werd hun duidelijk gemaakt dat er losgeld voor hen gevraagd zou worden, en Marza bood zich aan als tussenpersoon. In ruil werd een aantal dorpsgenoten vrijgelaten.
Hij kreeg een vrijgeleide en wist contact te leggen met bisschop Mar Afram Athneil. Die stemde na overleg met Assyriërs in de diaspora in met het betalen van losgeld en begon langdurige onderhandelingen met de jihadisten.
Losgeld betalen is echter in veel landen illegaal, en een van de Assyrische fondsenwervers beseft de morele problemen die ermee gepaard gaan: IS “gaat met gebruik van dat geld moorden”.
Anderzijds stonden er tweehonderd levens op het spel en “wij zijn zo’n kleine minderheid dat we elkaar moeten helpen”.
“Voor de Assyriërs”, zegt een van hen die aan een Australische universiteit doceert, “was de Khabur een van hun laatste culturele bolwerken in een zee van vijandigheid in het Midden-Oosten. Als zij deze mensen niet zouden helpen, was het het einde.”
De aanvankelijke eis van IS betekende echter dat elf miljoen dollar bijeengebracht moest worden. Assyriërs in verschillende westerse landen begonnen inzamelingsacties, en de Assyrische Kerk van het Oosten opende een bankrekening in Irak waarop gedoneerd kon worden.
Sociale media, en met name Facebook, speelden een grote rol in het verspreiden van de oproep tot geven. Een Assyriër in Canada organiseerde zelfs een kerstconcert waarvan de opbrengst naar de inzamelingsactie ging.
In de loop van 2015 was een aantal Assyriërs bevrijd en werd er eentje vrijgelaten. Maar in september van dat jaar gaf IS een filmpje vrij waarin de executie van een aantal gijzelaars te zien was. “Toen dat gebeurde, werd iedereen gek en kwam er van overal geld binnenvliegen”, zegt een van de Assyriërs.
Men zag geen andere optie dan losgeld betalen: “We kunnen hen niet bevechten, Assyriërs hebben geen leger om hen te gaan bevrijden.”
Ondanks het wettelijk verbod op het betalen van losgeld, lijkt het de fondsenwervers niet moeilijk gemaakt te zijn. In juni 2015 zei Amerikaanse regering dat er niemand vervolgd zou worden vanwege pogingen zijn naasten vrij te krijgen.
Anderzijds zeiden de Assyriërs die AP sprak dat geen enkel land geholpen heeft de gijzelaars vrij te krijgen. De VS en Groot-Brittannië weigeren losgeld te betalen, enkele Europese landen doen dat wel, aldus het persbureau.
Assyriërs hebben echter geen eigen regering die voor hen opkomt. Bisschop Athneil moest bijna in zijn eentje een overeenkomst met IS zien te bereiken.
Uiteindelijk slaagde hij daarin. Van november 2015 werden met en met groepjes Assyriërs vrijgelaten, totdat de allerlaatste gijzelaar, een zestienjarig meisje, op Eerste Paasdag met haar ouders werd herenigd.
Hoeveel er uiteindelijk aan IS is betaald, weet alleen de bisschop, die niet met AP wilde spreken. De betrokkenen zeggen dat het aan hem te danken is dat de levens van de gijzelaars bespaard bleven.
Een van de geïnterviewden merkt op dat hij “als heilige” beschouwd zou moeten worden, “de dingen die hij heeft gedaan, de offers die hij heeft gebracht om deze mensen te helpen. Hij weigert Syrië te verlaten totdat zijn hele kudde in veiligheid is”.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
