Vijf katholieke priesters zijn in Frankrijk zalig verklaard, 152 jaar nadat zij als gijzelaars werden opgepakt en op straat werden doodgeschoten door rebellen van de Parijse Commune. De kerk waar de zaligverklaring plaatsvond moest zwaar worden beveiligd: nog steeds kent de Commune radicale voorstanders.
“Het verhaal van deze martelaren biedt een waarschuwing voor vandaag, maar ook een boodschap van hoop vanuit christelijk perspectief”, zei kardinaal Marcello Semeraro, prefect van het Vaticaanse Dicasterie voor de Heiligverklaringen.
“De omstandigheden waarvan zij het slachtoffer zijn geworden – samen met enkele tientallen andere mensen die ook door revolutionairen in hun gewelddadige verdwazing zijn afgeslacht – vormen een verwarde en complexe geschiedenis. Zij vermengt allerlei kwesties, overlappende omstandigheden, sociale ideologieën en antireligieuze sentimenten, een beroep op de waarheid maar ook een stroom van leugens die de mensheid vergiftigt.”
Kardinaal Semeraro preekte tijdens de zaligverklaringsmis op 22 april in de Saint-Sulpice-kerk in de Franse hoofdstad voor pater Henri Planchat en vier andere geestelijken die door een vuurpeloton werden geëxecuteerd in de nabijgelegen Rue Haxo, in de laatste dagen van de Commune, een Franse revolutionaire regering die de macht greep in Parijs in 1871.
De revolutionaire Commune werd uitgeroepen op 18 maart 1871, een jaar nadat arbeidersgroepen in Parijs hadden geweigerd de overgave van Frankrijk aan een binnenvallend Pruisisch leger te accepteren.
Behalve tegen de politieke en economische machthebbers, richtten de revolutionairen zich ook tegen de katholieke Kerk van Frankrijk. Zij schaften het godsdienstonderwijs af en vormden gebedshuizen om tot verenigingshuizen. Een communistische krant, La Montagne, bestempelde het geloof in God als “een voorwendsel voor roof en moord”.
De vijf priesters – Henri Planchat, Ladislas Radigue, Polycarpe Tuffier, Marcellin Rouchouze en Frézal Tardieu – behoorden tot de ongeveer 200 prominenten die als gijzelaars werden vastgehouden tegen represailles van het leger van president Louis Adolphe Thiers, dat gelegerd was in het nabijgelegen Versailles.
Ze werden met 40 anderen geëxecuteerd in het Belleville-bolwerk van de Commune op 26 mei 1871, twee dagen nadat ook aartsbisschop Georges Darboy van Parijs met vijf andere geestelijken was doodgeschoten in de La Roquette-gevangenis van de hoofdstad.
Het gebied werd twee dagen later heroverd toen de troepen van Thiers de Seine overstaken en naar schatting 20.000 mannen, vrouwen en kinderen executeerden in wat bekend werd als de semaine sanglante, of “de bloedige week”.
Ondanks de brute repressie werd de Parijse Commune door Karl Marx gezien als de eerste geslaagde “dictatuur van het proletariaat”, en werd het een inspiratiebron voor latere radicale agitatoren, onder wie Vladimir Lenin, die de Commune prees als voorloper van de Russische revolutie van 1917.
In 1930 werd aan de Rue Haxo de kerk van Onze-Lieve-Vrouw van de Gijzelaars gewijd om de nagedachtenis te bewaren van de geëxecuteerde geestelijken. Pater Planchat kwam bekend te staan als de “apostel van de voorsteden” vanwege zijn werk onder de Parijse armen.
De zaligverklaring van de vijf priesters, in leeftijd variërend van 48 tot 64 jaar, werd op 25 november 2021 goedgekeurd door paus Franciscus, die tijdens zijn toespraak op het Sint-Pietersplein op 23 april een applaus voor hen vroeg en hen prees als “herders geïnspireerd door apostolische ijver, verenigd in hun getuigenis van het geloof tot op het punt van het martelaarschap”.
Volgens persbureau AFP was het Parijse aartsbisdom terughoudend geweest met het bekendmaken van de zaligverklaring op 22 april, gezien de aanhoudende gevoeligheden over het geweld van beide kanten tijdens de gebeurtenissen van 1871. Het aartsbisdom had daarom ook vermeden de priesters te beschrijven als “martelaren van de Commune”.
Bij de Mis in Saint-Sulpice, bijgewoond door 2.500 mensen, was veel politie en beveiliging aanwezig. In dezelfde Parijse wijk werd in mei 2021 een katholieke processie ter nagedachtenis van geëxecuteerde geestelijken gewelddadig verstoord door linkse demonstranten.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
