De kabinetten Rutte-1 en -2 zijn kortzichtig te werk gegaan met de verhoging van de AOW-leeftijd. Wat de SP betreft, gaat die waar nodig weer terug naar 65.
Het is voor mensen met zware beroepen vaak al niet mogelijk om gezond de leeftijd van 65 te halen, laat staan dat ze nog langer door kunnen werken tot 67. Dat schreven SP-Tweede Kamerleden Agnes Kant en Paul Ulenbelt in 2009.
Toch heeft het kabinet Rutte-1 (VVD, CDA) met steun van de PvdA de AOW-leeftijd verhoogd naar 67. Om vervolgens in het kabinet Rutte-2 (VVD, PvdA) met steun van GroenLinks, D66, CDA, ChristenUnie en SGP, daar nog een forse schep bovenop te doen: de AOW-leeftijd is nu gekoppeld aan de gemiddelde levensverwachting, waarmee de AOW leeftijd versneld hoger wordt. Zonder dat er goed nagedacht is over de gevolgen.
De Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde trekt nu aan de bel: langer doorwerken leidt nu en in de toekomst tot problemen bij grote groepen werknemers, waarschuwen zij.
En dat niet alleen bij beroepsgroepen die als ‘zwaar’ worden aangemerkt, maar ook onder bijvoorbeeld verzorgenden en onderwijzers. De Vereniging concludeert dat er te weinig aandacht is voor de consequenties voor de fysieke en geestelijke gesteldheid van werknemers.
Vooral mensen met een laag inkomen worden tijdens hun loopbaan zo zwaar belast dat ze het niet volhouden en hun AOW-leeftijd vaak niet gezond halen. Van de mensen met een lagere opleiding loopt bijna een kwart (23,7%) een verhoogd risico voortijdig te moeten stoppen met werken, terwijl dit voor de hoger opgeleiden 11,8% is.
Een deel van de werkenden haalt de 65 helemaal niet. De gemiddelde levensverwachting van mannen van 60 is bijvoorbeeld wel met vijf jaar gestegen, maar het aantal gezonde levensjaren nam maar met drie toe. Verplicht langer doorwerken zal de verschillen tussen hoog- en laagopgeleiden alleen maar vergroten.
Een volgend probleem is de toegenomen werkloosheid onder ouderen. Zij komen moeilijker aan een baan. Het aantal werklozen tussen de 60 en 65 is gestegen van 17.000 in 2010 tot 57.000 in 2016.
Doordat de gezamenlijke betaling van loon bij ziekte is afgeschaft, en nu de individuele werkgever hier twee jaar verantwoordelijk voor is, neemt een werkgever liever een jonger iemand aan die minder risico heeft om ziek te worden. Mijn conclusie: de ouderen die doorwerken, hebben het zwaarder en houden een baan bezet. De oudere die werkloos is, moet langer rondkomen van de bijstand.
De SP wil ervoor zorgen dat iedereen die een leven lang hard gewerkt heeft, vaak in zware beroepen, met 65 kan stoppen met werken. Zodat ze ook van hun verdiende oude dag kunnen genieten. Dat kan door de AOW flexibel te maken en ervoor te zorgen dat niemand minder AOW krijgt dan hij nu zou krijgen bij een volledige AOW.
Ook pleit de SP voor meer mogelijkheden om ouderen in deeltijd te laten werken, mits dan wel hun inkomen redelijk op peil blijft. Zij hoeven dan niet van de ene op de andere dag te stoppen met werken, en kunnen jongeren met hun kennis en ervaring bijstaan zodat die zich verder kunnen ontwikkelen. Een bijkomend voordeel is dat er dan ook meer uren vrijkomen voor jongeren. Er zijn immers nog steeds meer werkzoekenden dan banen.
Werknemers moeten zelf aan loopbaanplanning werken en zich op tijd omscholen als het werk te belastend wordt, meent het kabinet. Daarmee gaat ze voorbij aan het feit dat lang niet iedereen daartoe in staat is.
Mensen met een hoog inkomen hebben vaak én de mogelijkheden én de middelen om aan loopbaanplanning te doen. Maar mensen met een laagbetaalde baan hebben dit meestal niet. Zij kijken vaak pas serieus naar omscholing als ze hun baan kwijt zijn. Daarnaast zijn er lang niet genoeg alternatieven voor mensen die in laagbetaalde banen werken.
Rutte is kortzichtig te werk gegaan met de lompe verhoging van de pensioenleeftijd, en levert daarmee een hoop mensen zorgen en problemen op. Zijn beleid heeft de ongelijkheid tussen arm en rijk, tussen jong en oud en tussen ziek en gezond alleen maar verder vergroot.
Wat Kant en Ulenbelt in 2009 schreven is nog steeds actueel en nu ook bevestigd. Daarom gaan we het weer mogelijk maken om met werken te kunnen stoppen met 65.
Lilian Marijnissen is kandidaat-Kamerlid voor de SP.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
