Het Nederlands beroepsonderwijs is iets om trots op te zijn. Laten we dus zorgen dat het voor jongeren aantrekkelijk blijft.
De Tweede Kamer sprak vorige week uitvoerig over ons mooiste onderwijs, verantwoordelijk voor de scholing van bijna de helft van onze beroepsbevolking.
Waaronder uw bakker, loodgieter, die pop-up store-ondernemer ‘op de hoek’, de ict’er die zorgt dat uw laptop het altijd doet, de verpleegkundige of geluidstechnicus. Er zijn zat mooie banen op mbo-niveau!
Als alle mbo’ers een week het werk neerleggen of thuis blijven, loopt de economie vast en wordt het stil op straat. Mbo’ers zijn belangrijk. En ze zijn overal. Nog wel… Helaas kiezen steeds minder jongeren voor het mbo. Daardoor vallen straks opleidingen om. En kunnen mbo-scholen hun functie voor de regionale arbeidsmarkt niet meer invullen.
Het is 5 voor 12; daarom wil ik de politiek en het bedrijfsleven bewustmaken van het belang van het mbo. Dat is groot, zeker gezien de ambities van de BV Nederland: een next level, welvarend, duurzaam, met kansen voor iederéén.
Landelijke ondernemersorganisaties presenteerden daarvoor onlangs een toekomstvisie met brede investeringsagenda, zodat ons land tot de wereldtop kan blijven behoren. Goed, verstandig en logisch. En alleen te realiseren met het mbo. Verwaarlozen we dat, dan zitten we straks wel op het gewenste next level, maar zonder people om aan de slag te gaan.
De dalende instroom van jongeren in het mbo heeft drie hoofdoorzaken:
– Er worden eenvoudigweg minder kinderen geboren.
– De maatschappelijke druk op jongeren om naar het havo te gaan, ook al liggen hun talenten op een ander vlak.
– De steeds terugkerende kritiek van werkgevers dat het mbo onvoldoende aansluit op de vraag van de arbeidsmarkt.
Het tweede heeft een verband met de politieke opvatting dat gelijke kansen zich vooral uitbetalen via de route havo-hbo en het onterecht slechte imago van het vmbo. Naar het havo mag je, naar het vmbo moet je. Terwijl het vmbo je voorbereidt op een goede opleiding in het mbo, waarmee je op de arbeidsmarkt alle kansen van slagen hebt.
Tijdens het algemeen overleg in de Kamer was de minister complimenteus richting mbo en vmbo: ze noemde het mbo “een voorbeeld” en zei dat leerlingen die naar het vmbo gaan, trots kunnen zijn. Een goed begin van de herwaardering van de route vmbo-mbo! Gelijke kansen is namelijk niet ‘iedereen een hbo-diploma’, maar iedereen een kans om zijn talenten en mogelijkheden maximaal te ontdekken en te benutten. Het niveau waarop, dat bepaalt iedereen zélf!
Over het derde kan ik me oprecht verbazen. Ik heb er nog enigszins begrip voor als we alleen uitgaan van kortetermijndenken: door de aantrekkende economie hebben bedrijven nú vacatures en dus mensen nodig. Maar het mbo is geen bol.com, waar je met een knop vakmensen bestelt voor je vacatures. Of retourneert wie je niet nodig hebt. Ook: dat geroeptoeter motiveert jongeren niet om te kiezen voor het mbo.
Het mbo leidt, met het bedrijfsleven, duurzaam op in de regio, voor de toekomstige arbeidsmarkt en samenleving. De kortetermijnvraag tackelen we alleen als we ‘tegenconjunctureel’ opleiden: als het economisch minder gaat, voldoende investeren in stages en leerbanen zodat er in betere tijden voldoende vakmensen zijn. Dus Den Haag, denk met mbo en bedrijfsleven mee over stimuleringsmaatregelen.
Daarnaast moeten we jongeren verleiden tot sectoren waar de roep om goede vakmensen het grootst is. Het aantrekkelijker voor ze maken om te kiezen voor bijvoorbeeld de techniek of de zorg. Laat het mooie en het goede zien door ze er al vroeg kennis mee te laten maken, hun interesse aan te wakkeren. Aandacht op de basisschool voor bijvoorbeeld technologische innovaties kan al helpen.
En: zie ook de waarde van het mbo om de werkenden en werkzoekenden van nu te helpen ontwikkelen naar een next level.
Daarom roep ik de politiek en het bedrijfsleven, landelijk en in de regio, op om nog intensiever met ons op te trekken. Op landelijk niveau optimaliseren we de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt binnen de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), in de regio zitten scholen permanent met het regionale bedrijfsleven en andere partijen, zoals gemeenten, om de tafel. En dat werpt absoluut vruchten af.
Mede door deze samenwerking staat het mbo kwalitatief hoog aangeschreven, zelfs internationaal. Maar daar hebben we niets aan als jongeren niet meer voor het vmbo en daarna het mbo willen kiezen. Ik wil voorkomen dat we over een paar jaar moeten zeggen: ‘Wat wás dat beroepsonderwijs toch mooi…’
Dus laten we zorgen dat het voor jongeren aantrekkelijk blijft en wordt om in het mbo hun basis voor een succesvol bestaan te leggen. En aan alle jongeren, en hun ouders, wil ik zeggen: kies met je hart, je talenten en mogelijkheden voor een mooie vervolgopleiding die ertoe doet en je maximale kansen geeft.
Ton Heerts is voorzitter van de MBO Raad.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
