Kerkelijk, praktisch, juridisch of politiek: de discussie rond het homohuwelijk blijft behoorlijk lastig.

Het homohuwelijk blijft een heel moeilijke discussie, zowel politiek en praktisch als juridisch en kerkelijk. Het Duitse parlement stemde in met huwelijken voor paren van hetzelfde geslacht, wat Nederland als eerste land ter wereld had geregeld in 2001.

Verdeeld

Wat mij politiek vooral opvalt, is dat de Duitse CDU/CSU evenzeer verdeeld is over de kwestie als mijn CDA destijds.

Ik was zelf net Tweede Kamerlid toen in 1998 het voorstel voor het homohuwelijk op tafel kwam. Het plan kwam in Nederland van de ‘paarse’ regering, het eerste kabinet zonder christendemocraten sinds vele decennia. Het idee was aangezwengeld door Henk Krol, toen hoofdredacteur van de Gay Krant. Hij eiste dezelfde rechten voor homo’s als voor hetero’s.

Lange discussies

Ik herinner me lange en moeilijke discussies binnen de CDA-fractie. Wij waren verdeeld over het homohuwelijk. De meesten van ons vonden dat het huwelijk bedoeld is voor de relatie tussen man en vrouw, als basis voor een gezin.

Paren van het gelijke geslacht konden ook gebruik maken van het ‘geregistreerd partnerschap’. Maar anderzijds: waarom niet het huwelijk openstellen voor iedereen die elkaar trouw wil beloven voor een ambtenaar van de burgerlijke stand?

Vrije kwestie

De discussie binnen de CDA-fractie werd opgelost door er een vrije kwestie van te maken: dat wil zeggen dat we geen fractiediscipline kregen opgelegd van onze fractievoorzitter Jaap de Hoop Scheffer. Dat vond ik een goede oplossing. Met deze vrijheid stemden de meeste CDA-Kamerleden tegen het voorstel.

Uiteindelijk was een meerderheid in de Tweede en Eerste Kamer voorstander. In 2001 voltrok Nederland ’s werelds eerste homohuwelijken. Angela Merkel koos dezelfde weg voor Duitsland. Ook daar was het een homo die de zaak had aangezwengeld, ook daar waren de christendemocraten verdeeld en ook daar maakten ze er een ‘vrije kwestie’ van in de fractie. Bondskanselier Merkel heeft zelf tegen gestemd, een deel van haar fractie juist voor.

Politiek lastig

Het homohuwelijk blijkt politiek lastig, maar juridisch zijn er nog meer complicaties. Dat merk ik nu in het Europees Parlement, waarvan ik sinds 2014 lid ben.

Een homohuwelijk wordt in Nederland erkend, maar niet in de meeste andere landen in de wereld, zelfs niet overal binnen de Europese Unie. Paren van het gelijke geslacht ondervinden in het buitenland dan vervelende gevolgen voor bijvoorbeeld erfenissen en voogdij over (adoptie)kinderen.

Praktijk

Wordt er nu veel gebruik gemaakt van het nieuwe recht? Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) toont de cijfers. In 2015 werden er 765 huwelijken tussen twee vrouwen gesloten en 644 huwelijken tussen twee mannen. Ter vergelijking: in hetzelfde jaar waren er 62.912 huwelijken tussen mannen en vrouwen. Dus slechts ongeveer 2% van alle bruiloften is tussen mensen van hetzelfde geslacht.

Persoonlijk vind ik dit geen hoog getal. Wetenschappers gaan er immers van uit dat meer dan 2% van de bevolking homoseksueel of lesbisch is. ‘Vrouwenhuwelijken’ blijken bovendien niet zo bestendig. Van de vrouwen die in 2005 met elkaar huwden, was 30% binnen 10 jaar gescheiden.

Bij een heterohuwelijk tussen man en vrouw is dit slechts 18%, aldus het CBS. De kans dat een huwelijk van twee mannen strandt, is overigens ruim 15%, zij huwen gemiddeld op hogere leeftijd. De cijfers tonen mij dat het homohuwelijk ook in de praktijk een moeilijke kwestie blijkt, los van de principiële discussie.

Kerkelijk

De bijbelse en kerkelijke kanten van de kwestie zijn evenmin eenvoudig. De Bijbel stelt in Leviticus 18:22: “Met een man mag u geen omgang hebben zoals met een vrouw; dat is een gruwel.” Twee verzen verder staat zelfs de doodstraf op homoseksualiteit. Anderzijds verspreidt Jezus Christus een boodschap van liefde voor iedereen.

Enkele remonstrantse en protestantse Kerken benadrukken de liefde en sluiten homohuwelijken in de kerk. Zoals u vast weet, vindt onze paus Franciscus dat het huwelijk (voor God) uitsluitend tussen man en vrouw kan worden voltrokken. Hij is wel voor tolerantie voor homo’s en lesbiennes in de Kerk. “Als iemand homo is, God zoekt en een goed karakter heeft, wie ben ik dan om te oordelen?”, zei de paus. Het toont dat hij de zaak niet zwart-wit ziet. Dat is een goede zaak uiteraard.

Goede strategie

Kortom: kerkelijk, praktisch, juridisch of politiek blijft het homohuwelijk behoorlijk lastig. Ook ik heb er geen oplossing voor. Dat bondskanselier Angela Merkel de invoering op dezelfde vrije manier behandelt als mijn CDA destijds, is voor mij wel een bevestiging dat het CDA een goede strategie te pakken had.

Annie Schreijer-Pierik is lid van de CDA-delegatie in het Europees Parlement.