“Wij vinden het onze verantwoordelijkheid als kardinalen de paus opheldering te vragen (…) om een einde te maken aan de verwarring die mensen in dwaling brengt.”

Dat zegt de Amerikaanse kardinaal Raymond Burke in een interview met Edward Pentin van de National Catholic Register over de brief die hij en drie andere kardinalen aan paus Franciscus hebben gestuurd.

Doel van de brief: ‘Het welzijn van de Kerk’

In het gesprek licht hij toe waarom de paus dringend opheldering zou moeten geven over “vijf kritische punten die te maken hebben met onveranderlijke morele principes”. Er is maar één doel, aldus Burke, “het welzijn van de Kerk, dat op dit moment lijdt onder een enorme verwarring over minstens deze vijf punten”. De brief werd mede ondertekend door de kardinalen Walter Brandmüller, Carlo Caffarra en Joachim Meisner.

‘Enorme verdeeldheid’

Burke hoort “overal waar ik kom” over de verwarring. “Priesters zijn onderling verdeeld, priesters en bisschoppen, bisschoppen onder elkaar. Er is een enorme verdeeldheid gaande in de Kerk (…) daarom richten wij ons op deze vijf fundamentele morele vragen die ons verenigen.”

Hoofdstuk 8 van de pauselijke exhortatie Amoris Laetitia vormt volgens de Amerikaanse kardinaal de “bron van al deze verwarde discussies”.

“Zelfs diocesane directieven zijn verward en in dwaling”, aldus Burke. Hij wijst erop dat in het ene bisdom mensen die leven in een overspelige relatie tot de sacramenten toegelaten kunnen worden en in het andere niet. “Daar moet echt iets aan worden gedaan.”

Andere punten gaan over het begrip ‘intrinsiek kwaad’, de staat van zonde en de juiste visie op het geweten.

Het woord van Christus

Pentin stelt onder meer de vraag of Amoris Laetitia hier en daar ingaat tegen de wet van non-contradictie. Dat betekent dat iets op hetzelfde moment niet zowel waar als niet waar kan zijn.

Burke: “De Kerk leert dat het huwelijk onontbindbaar is overeenkomstig het woord van Christus ‘hij die zijn vrouw verstoot en een ander huwt, begaat echtbreuk’. Dus als je gescheiden bent, mag je geen huwelijksrelatie aangaan met een andere persoon tenzij de onontbindbare band waar je aan gehouden bent nietig is verklaard, dus niet-bestaand is.
Maar als we zeggen dat iemand die in een irreguliere huwelijksrelatie leeft in sommige gevallen wel de Communie kan ontvangen, dan is het het een of het ander: ofwel het huwelijk is niet onontbindbaar – zoals bijvoorbeeld in het soort ‘verlichtingstheorie’ van kardinaal Kasper, die het huwelijk voor een ideaal houdt waar wij (als Kerk –KN) mensen realistisch gesproken niet aan kunnen houden. In dat geval hebben wij het besef van de genade van het sacrament verloren, die de gehuwden in staat stelt de waarheid van hun huwelijksverbond te leven – of de heilige Communie is geen vereniging met het lichaam en bloed van Christus.
Natuurlijk is geen van beide mogelijk. Ze zijn in tegenspraak met de constante leer van de Kerk vanaf het begin en kunnen daarom niet waar zijn.”

‘Wat de Kerk altijd heeft geleerd’

Kardinaal Burke benadrukt dat er geen sprake is van een strijd tussen conservatief tegenover progressief. Net als Jezus zich inzake de onontbindbaarheid van het huwelijk beriep op de scheppingsorde “zetten wij gewoon voort wat de Kerk altijd heeft geleerd en gepraktiseerd”.

De vragen die de vier stellen zijn essentieel voor de interpretatie van AL. “Zij moeten publiek gesteld worden omdat zoveel mensen zeggen: ‘Wij zijn in verwarring en begrijpen niet waarom de kardinalen of een andere autoriteit zich niet uitspreken en ons helpen.’”

‘Pastorale plicht’

De briefschrijvers beschouwen het als een “pastorale plicht” die voortkomt uit hun verantwoordelijkheid als bisschoppen en kardinalen. “Maar ook met het grootste respect voor het petrinisch (pauselijk – red.) ambt, want als het pauselijk ambt deze fundamentele principes van de geloofsleer en discipline niet overeind houdt, dan is er praktisch gesproken verdeeldheid ontstaan in de Kerk hetgeen ingaat tegen onze natuur.”

Volgens het Tweede Vaticaans Concilie is de paus is het fundament van eenheid van de bisschoppen en alle gelovigen, zegt Burke. “De gedachte dat de paus een soort vernieuwer zou moeten zijn, die in de Kerk een revolutie of iets dergelijks zou moeten leiden is compleet vreemd aan het ambt van Petrus. De paus is de dienaar van de geloofswaarheden zoals zij in een ononderbroken lijn vanaf de tijd van de apostelen zijn doorgegeven.”

‘Ernstig gebrek aan barmhartigheid’

Als “bisschoppen voor de mensen” en nog meer als “hoofdadviseurs van de paus” zou “ons zwijgen” over “deze fundamentele twijfels” veroorzaakt door AL een “ernstig gebrek aan barmhartigheid betekenen tegenover de paus en een ernstig plichtsverzuim van ons eigen ambt in de Kerk”, aldus Burke.

Indien de paus, die de brief wel heeft ontvangen maar niet beantwoord, niet de gevraagde verheldering geeft, zullen de kardinalen verdere stappen ondernemen. “Er is in de traditie van de Kerk de praktijk van correctie van de paus. Iets dat duidelijk heel zeldzaam is. Maar als er geen antwoord komt op deze vragen, zou ik zeggen dat het een kwestie wordt van een formele akte van correctie van een ernstige dwaling.”

‘De Traditie is bindend’

Op de vraag aan wie de gelovige zich in zo’n geval te houden heeft, antwoordt Burke: “De Traditie is bindend. Kerkelijke autoriteit bestaat slechts in dienst van de Traditie.” Hij verwijst naar St.-Paulus, die de Galaten (Gal. 1,8) op het hart drukt dat “al zou een engel uit de hemel een ander Evangelie verkondigen dan wij u verkondigd hebben: hij zij vervloekt!”.

In het geval een paus ernstige dwaling of ketterij zou verkondigen is het volgens Burke, “zoals in de geschiedenis is gebeurd” de plicht van “kardinalen en bisschoppen duidelijk te maken dat de paus dwalingen verkondigt en hem te vragen dat te corrigeren”. (NCR)