Het agrarische familie- en gezinsbedrijf staat onder druk. De katholieke sociale leer biedt een oplossing.

Eerder schreef ik in KN over ‘vaste waarden’. Daartoe behoort voor mij het agrarische familie- en gezinsbedrijf op het Nederlandse platteland. Daarin leeft het ideaal van het eerlijk in het zweet des aanschijns je eigen brood verdienen.

Vorige week was ik als CDA-Europarlementariër met mijn Europese en CDU-collega’s op de zomerreceptie van de Industrie- und Handelskammer in Stralsund. Daar sprak ik met bondskanselier Angela Merkel, die op campagne was in haar eigen kiesdistrict aan de Oostzee in Mecklenburg-Voor-Pommeren. Ook daar benadrukte men het belang van het familiebedrijf voor onze samenleving en economie.

Landbouwcrisis

Afgelopen zondag hoorde ik in onze parochiekerk in Hengevelde inspirerende woorden van pastoraal werker Henk Ogink over de zaaier, het zaad en het onkruid.

Met de vissers die Hij als zijn apostelen uitkoos, sprak Christus in de landbouwsamenleving die het Heilig Land in zijn tijd was over voedsel als zaak van grote waarde. De graankorrel en het dagelijks brood noemde Hij in beeldspraak over de bovennatuur. Daaruit blijkt wel welke eerbied Christus zijn volgelingen meegaf voor wat de schepping ons biedt.

In onze samenleving is helaas, wellicht met de ontkerstening, dat besef verloren gegaan. Waardering voor voedsel en de producenten ervan, agrarische familie- en gezinsbedrijven, neemt zienderogen af. Voedselverspilling neemt enorme proporties aan. De landbouwcrisis, het zware lot van agrarische familiegezinsbedrijven in de knel, laat velen koud.

Waardering

Dat lijkt onvermijdelijk, nu enerzijds onze boeren en tuinders steeds betaalbaarder, duurzamer, gezonder en méér voedsel voor de groeiende wereldbevolking produceren. Voedsel is tegenwoordig vanzelfsprekend. Anderzijds zijn door onvermijdelijke schaalvergroting, mechanisatie, educatie en verstedelijking vele boerengezinsbedrijven verdwenen de afgelopen decennia. Enkele tienduizenden boeren en tuinders zorgen ervoor dat de rest van onze Nederlandse bevolking zich geen zorgen hoeft te maken over voedselzekerheid.

Daarvoor moet meer waardering komen! In beleid en po­litiek. Ons platteland, onze landbouwgronden en boerenbedrijven dreigen anders in handen te komen van speculanten, aandeelhouders en multinationals. Voedselproductie is een veilige belegging gezien de wereldwijde, groeiende ‘luxe’ voedselvraag waaraan de Nederlandse landbouw duurzaam en efficiënt voldoet. Hoe gaat het dan echter met onze voedselzekerheid, ons natuurlijke ‘dagelijks brood’ en ons platteland op lange termijn?

Beetje onkruid

De kille rationaliteit van meer, meer, meer en het bot uitrukken van alle ‘onkruid’ van ‘inefficiëntie’ – familie- en gezinsbedrijven, houtwallen, tradities – door een louter op maximale ‘zuivere’ productie gefocuste zaaier, is niet de weg van de zachtmoedige Zaaier uit het Evangelie. Zelfs als dan de productie van het natuurlijke dagelijkse brood efficiënter en voedingsproducten nóg goedkoper zouden worden: wij geven historisch weinig van ons inkomen uit aan voedsel en boeren en tuinders ontvangen nog steeds geen eerlijke prijs in de keten! En dan nog, de mens leeft niet van brood alleen.

Een antwoord vinden wij in de sociale leer van de Kerk, en de coöperaties die daarin hun wortels hadden. Het beschermen van het kwetsbare, maar waardevolle agrarische familie- en gezinsbedrijf. Juist in deze gure tijd van keiharde prijsconcurrentie en doorgeschoten, beknellende Europese, nationale en provinciale bureaucratie. Met aandacht voor omgeving, volksgezondheid en milieu natuurlijk, waarbij echter geldt: trek niet met het beetje onkruid dat altijd mee opschiet, ook het goede koren uit.

Trek samen op, trouw aan jezelf en deze vaste waarden, in Nederland en Europa.

Annie Schreijer-Pierik is lid van het Europees Parlement namens het CDA.