Dat Nelson Mandela en vele andere kopstukken van het ANC in het begin van de jaren zestig met het vonnis ‘levenslang’ in de gevangenis belandden, mag als bekend worden verondersteld. Wat veel minder mensen weten, is dat het de verdienste van de blanke advocaat Bram Fischer was, dat het vonnis ‘doodstraf’ werd voorkomen.
Het is deze rechtszaak, bekend geworden als het ‘Rivoniaproces’, die centraal staat in Bram Fischer.
In 1963 neemt in Zuid-Afrika de ongelijkheid tussen blank en zwart steeds verder toe. Om hier iets tegen te doen, bereidt de negenhoofdige top van het verboden ANC, onder wie Nelson Mandela, een gewelddadige opstand voor. Want, zo klinkt het: “De enige weg naar vrijheid loopt via geweld.”
Ze worden op heterdaad betrapt, er is bewijslast te over en de wetten van die tijd schrijven de doodstraf voor. Ondanks stevige twijfel besluit Bram Fischer de verdediging van het gezelschap op zich te nemen.
Gaandeweg blijkt dat die twijfel zeer begrijpelijk is, want Fischer deelt de sympathieën van het ANC en kan eigenlijk als tiende lid van de groep worden beschouwd. Hij staat voor een ingewikkeld dilemma: strijdt hij voor zijn idealen en gerechtigheid of stelt hij de veiligheid van zijn warme, liefdevolle gezin boven alles?
Jean van de Velde (All Stars, Wit Licht, Hoe duur was de suiker?) vindt in Bram Fischer een mooie balans tussen een historisch rechtbankdrama en een spannende film. Hij maakt het zichzelf daarbij niet per se gemakkelijk.
Met uitzondering van een onherkenbare Peter Paul Muller in de titelrol is de hele cast Zuid-Afrikaans en wordt er ook enkel in die taal en in het Engels gesproken. Van de Velde blijft trouw aan de feiten en houdt de rol van een fraai spelende Mandela bescheiden.
Subtiel wordt in Bram Fischer het credo van zowel de advocaat als van Mandela benadrukt: “Water is sterker dan steen.” Het is hun manier om te pleiten voor geweldloos verzet. Na het vonnis ‘levenslang’ barsten de veroordeelden uit in vreugde. “Leven, het is leven!”, zo schreeuwen ze. Een lied zwelt aan: “Oh geboortegrond, jou heb ik lief boven alles.”
De vrijlating van Nelson Mandela in 1990 vormt een hoogtepunt in de recente wereldgeschiedenis. Met Bram Fischer loopt het heel anders af. Gelukkig is nu zijn betekenisvolle verhaal verteld.
Film: Bram Fischer (2017) Nederland/Zuid-Afrika, 124 min. Regie: Jean van de Velde, met o.a. Peter Paul Muller en Sello Motloung.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
