Tijdens de algemene audiëntie van 13 mei sprak paus Franciscus over het sensationele van het christelijk gebed. ‘God is liefde en wacht op ons.’

Beste broeders en zusters, goedemorgen!

We zetten vandaag de tweede stap op onze catechesereeks over het gebed, waarmee we vorige week begonnen.

Het gebed behoort iedereen toe: aan mensen van elke religie,en waarschijnlijk ook aan degenen die geen enkele religie aanhangen. Het gebed ontstaat in het geheime deel van onszelf, op die innerlijke plek die de geestelijke schrijvers vaak “hart” noemen (vlg. de Catechismus van de katholieke Kerk, 2562-2563).

Bidden met je hart

Bidden is dus in ons niet iets marginaals, geen tweederangs vaardigheid, maar het meest intieme mysterie van onszelf. Het is dat mysterie dat bidt. De emoties bidden, maar je kunt niet zeggen dat het gebed enkel emotie is. Het intellect bidt, maar bidden is niet enkel een intellectuele handeling. Het lichaam bidt, maar je kunt ook met de grootste lichamelijke beperking met God praten. Het is dus de hele mens die bidt, als hij bidt met zijn hart.

Het gebed is een impuls, een smeken dat onszelf te boven gaat: iets dat ontstaat in het intieme deel van onze persoon en zich uitstrekt, omdat het heimwee voelt naar een ontmoeting. Die heimwee is meer dan een behoefte, meer dan een noodzaak: het is een weg.

Menselijke ontmoeting

Het gebed is de stem van een ‘ik’ dat tastend om zich heen voelt op zoek naar een ‘U’. De ontmoeting tussen het ‘ik’ en ‘U’ kun je niet berekenend tot stand brengen; het is een menselijke ontmoeting en heel vaak ga je tastend voorwaarts naar de ‘U’ die het ‘ik’ aan het zoeken is.

Het gebed van de christen ontstaat uit een openbaring: die ‘U’ is niet verborgen gebleven, maar is een relatie met ons aangegaan. Het christendom is een religie die voortdurend Gods ‘manifestatie’ viert, ofwel zijn epifanie.

God toont zijn glorie

De eerste feesten van het liturgisch jaar zijn de viering van die God die niet in het verborgene bleef, maar die de mensen zijn vriendschap aanbiedt. God toont zijn glorie in de armoede van Betlehem, in de overweging van de drie koningen, in de doop in de Jordaan, in het wonder van de bruiloft van Kana.

Het Evangelie volgens Johannes eindigt de grote hymne aan het begin met deze samenvatting: “Niemand heeft ooit God gezien; de Eniggeboren Zoon, die in de schoot des Vaders is, Hij heeft Hem doen kennen” (1,18). Het was Jezus die ons God heeft laten zien.

Het gebed van de christen gaat een relatie aan met de God met het enorm tedere gelaat, die de mens geen enkele angst wil aanjagen. Dat is het eerste kenmerk van het christelijk gebed.

Waar de mensen altijd gewend waren geweest om God enigszins geïntimideerd te naderen, beangstigd door dat fascinerende en grandiose mysterie; waar ze gewend waren om Hem te vereren met een slaafse houding, gelijk aan die van een ondergeschikte die zijn meester voldoende respect wil betuigen, richten de christenen zich tot Hem en durven ze Hem zelfverzekerd aan te spreken met de naam ‘Vader’. Jezus gebruikt zelfs het woord Abba, ‘papa’.

Geen dienaars meer

Het christendom heeft elke feodale relatie verbannen uit de band met God. Tot het erfgoed van ons geloof behoren geen uitdrukkingen als ‘onderdanigheid’, ‘slavernij’ of ‘lijfeigenschap’. Maar wel woorden als ‘verbond’, ‘vriendschap’, ‘belofte’, ‘eenheid’ en ‘nabijheid’.

In zijn lange afscheidsrede aan zijn leerlingen, zegt Jezus dit: “Ik noem u geen dienaars meer, want de dienaar weet niet wat zijn heer doet, maar u heb Ik vrienden genoemd, want Ik heb u alles meegedeeld wat Ik van de Vader heb gehoord. Niet gij hebt Mij uitgekozen, maar Ik u en Ik heb u de taak gegeven op tocht te gaan en vruchten voort te brengen, die blijvend mogen zijn. Dan zal de Vader u geven al wat gij Hem in mijn Naam vraagt” (Joh. 15,15-16).

Dat is een blanco checque: “Dan zal de Vader u geven al wat gij Hem in mijn Naam vraagt”!

Hij blijft van ons houden

God is de vriend, de bondgenoot, de echtgenoot. In het gebed kun je een vertrouwensrelatie met Hem aangaan. Het is zelfs zo dat Jezus ons in het Onzevader heeft geleerd om Hem een aantal vragen te stellen. Aan God kunnen we alles vragen, alles. We kunnen Hem alles uitleggen, alles vertellen.

Het maakt niet uit of we ons in de relatie met God tekort voelen schieten: als we geen goede vrienden, erkentelijke kinderen, trouwe echtgenoten zijn. Hij blijft van ons houden. Dat is wat Jezus ons definitief laat zien tijdens het Laatste Avondmaal, als Hij zegt: “Deze beker is het Nieuwe Verbond in mijn Bloed, dat voor u wordt vergoten” (Lc. 20,22). Met die handeling wijst Jezus in het cenakel naar het mysterie van het Kruis.

Gods geduld

God is de trouwe bondgenoot: als de mensen niet meer van Hem houden, blijft Hij liefhebben, ook al leidt de liefde Hem naar Calvarie. God is altijd dichtbij de deur naar ons hart en wacht tot wij die voor Hem openen. En soms klopt Hij op de deur, maar Hij is niet opdringerig: Hij wacht.

Gods geduld met ons is het geduld van een vader, van iemand die van ons houdt. Ik zou zeggen, dat dit het geduld is van een vader en moeder samen. Hij is altijd dichtbij ons hart, en als Hij aanklopt doet Hij dat met tederheid en heel veel liefde.

God is enkel liefde

Laten we allemaal proberen al biddend binnen te gaan in het mysterie van het Verbond. Laten we proberen ons in het gebed in de barmhartige armen van God te storten; ons omgeven te voelen door dat mysterie van geluk van het leven in de Drie-Eenheid; ons te voelen als genodigden die zo veel eer niet verdienen.

En laten we proberen om in de verwondering van het gebed tegen God te herhalen: maar hoe is het mogelijk dat U zo veel liefde kent? Hij kent geen haat. Hij werd gehaat, maar kent geen haat. Hij kent enkel liefde. Dat is de God tot wie wij bidden. Dat is de sensationele kern van elk christelijk gebed. God is liefde, onze Vader die op ons wacht en ons begeleidt. (Vertaling Susanne Kurstjens)