Een ‘epos’, zo wordt Werk ohne Autor in veel artikelen genoemd. Begrijpelijk, want de film duurt ruim drie uur, beslaat vier decennia Duitse geschiedenis en snijdt grootse thema’s aan als politiek versus kunst, waarheid, schoonheid en de rol van verbeelding.
Centraal in Werk ohne Autor staat de fictieve kunstenaar Kurt Barnert. Als klein jongetje bezoekt hij in 1936 samen met zijn lievelingstante Elizabeth het kunstmuseum van Dresden. “Kunst is alleen waardevol wanneer het iets toevoegt aan de glorie van de natie”, zo stelt de gids.
Kurt pruilt tegen zijn tante: “Ik weet niet of ik nog wel kunstschilder wil worden.” Zij houdt hem voor: “Kijk nooit weg. Alles wat echt is, is mooi.”
1940. Tante Elizabeth blijkt schizofreen en wordt volgens het nazi-beleid om ‘de zwakkeren van een zinloos leven te verlossen’ opgepakt, onvruchtbaar gemaakt en uiteindelijk vermoord. Uitvoerder van deze gruwelijkheden is de arrogante SS-arts professor Carl Sleeband. De gebeurtenis vormt een onuitwisbaar litteken in het verdere leven van Kurt.
Wat volgt is een chronologische reis door de tijd. In 1945 wordt Dresden gebombardeerd en in de DDR van de jaren vijftig wordt Kurt op de kunstacademie gedwongen communistische muurschilderingen compleet met hamer en sikkel te maken.
Hij wordt verliefd op Ellie, niet wetende dat zij de dochter van Carl Sleeband is. De professor heeft een hekel aan zijn schoonzoon en voert grove misdaden uit op zijn dochter. “Alles om de bloedband rein te houden”, wanhoopt Ellie.
In 1961, vlak voor de bouw van de Berlijnse Muur, vlucht het jonge stel naar het westen. Kurt belandt op de progressieve kunstacademie van Düsseldorf en kiest, naar de les van zijn tante, meer en meer voor het verbeelden van zijn leven en de waarheid.
Werk ohne Autor is globaal gebaseerd op het leven van de hedendaagse Duitse kunstenaar Gerhard Richter. Regisseur Florian Henckel von Donnersmarck koos hiermee wederom voor een gevoelig verhaal uit het naoorlogse Duitse verleden, nadat zijn debuutfilm Das Leben der Anderen (die in dezelfde periode speelt), in 2006 direct een Oscar won.
Die kans maakt Werk ohne Autor, genomineerd voor beste buitenlandse film en beste camerawerk, wederom. “Als je jezelf vrijmaakt, maak je de wereld vrij”, zo lijkt de boodschap, en daarmee weet Werk ohne Autor moeiteloos drie uur lang te boeien.
Film: Werk ohne Autor (2018), Duitsland, 188 min. Regie: Florian Henckel von Donnersmarck, met o.a. Tom Schilling, Sebastian Koch en Paula Beer.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
