Hannah Arendt (1906-1975) dankt haar roem in de eerste plaats aan haar verslaggeving van het proces van de architect van de moord op de Joden, Adolf Eichmann. Zijn volgens haar nietszeggende boekhouderspersoonlijkheid vatte ze samen met de frase ‘de banaliteit van het kwaad’.
Deze roem geeft een wat vertekend beeld van Arendts werk. Ze begon haar wetenschappelijke loopbaan vanuit een interesse in theologie en filosofie. Haar proefschrift betrof het liefdesbegrip in het werk van Augustinus.
In het Duitsland van de jaren dertig ontwikkelde ze als Joodse jonge vrouw noodgedwongen een interesse in de politiek. Verschillende omzwervingen brachten haar naar de Verenigde Staten, waar ze zich ontwikkelde tot een politiek filosofe van wereldformaat.
Haar eerste grote boek, The Origins of Totalitarianism, ontwikkelt de stelling dat een totalitair regime zich erdoor kenmerkt dat de staat overal is: staat en samenleving vallen onder een totalitair regime steeds meer samen.
In een volgend werk, The Human Condition, beschrijft Arendt het menselijk leven in drie sferen, arbeid, werk en handeling, waarbij arbeid staat voor de activiteit waarmee het leven zichzelf in stand houdt (koken bijvoorbeeld), werk voor het maken van dingen en handeling voor het verrichten van zaken in de openbaarheid, met name het politieke spreken.
Op basis van dit politiek-filosofische werk bemoeit Hannah Arendt zich met een veelheid aan problemen en debatten in haar nieuwe vaderland. Twee teksten die uitdrukking geven aan haar bekommernis om de Amerikaanse samenleving zijn door de Belgische filosofen Dirk De Schutter en Remi Peeters verenigd in de bundel Het waagstuk van de politiek.
De tekst ‘Liegen in de politiek’ is een commentaar op het belang van waarachtigheid in de politiek en een pleidooi tegen leugens. Het stuk ‘Burgerlijke ongehoorzaamheid’ gaat in op de strijd van de burgerrechtenbeweging en op de Amerikaanse oorlog in Vietnam.
Naast deze politieke stellingnamen, waarvan de publicatie in het Nederlands wellicht niet geheel losstaat van de politieke mening van de samenstellers over het Amerika van vandaag, bevat de bundel een lang interview dat Günther Gaus op de Duitse televisie met Arendt hield. Daarin komt zij te spreken over haar jeugd, haar Joodse identiteit en haar zionisme, over de Jodenvervolging en over haar filosofisch en politiek-theoretisch werk.
Hannah Arendt, Het waagstuk van de politiek. Uitg. Klement, pb., 112 pp., € 19,99, ISBN 978 90 86872 35 0
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
