Elke jongere loopt weleens rond met een vraag die hij of zij aan een geestelijke wil stellen. In deze rubriek doen we dat voor je. Deze week de vraag: moet je een ander áltijd vergeven? Augustinus Aerssens (25), de jongste broeder van de dominicanen in Rotterdam, geeft antwoord.

De vraag of je een ander altijd moet vergeven, is uiteraard heel breed. Vergeving heeft volgens Aerssens bovendien twee niveaus: “Vergeving die van God komt en vergeving die van mensen komt. Alleen God kan zonden vergeven, al heeft hij natuurlijk de uitoefening van de macht om op aarde zonde te vergeven aan het apostolisch ambt toevertrouwd”, aan bisschoppen en priesters.

Meestal heb je met vergeving te maken als iemand je onrecht heeft aangedaan en je daardoor wat schuldig is. Er is dan vergeving als je die schuld als het ware kwijtscheldt, want vergeving wordt geschonken. “Het is dus ook een gave aan iemand”, zegt Aerssens. “Of er wel of niet vergeving wordt geschonken, ligt volledig aan het slachtoffer van het onrecht.”

Vergeven en vergeten

Vanuit het geloof is het volgens Aerssens een opdracht om elkaar te vergeven. “Petrus vroeg aan Jezus: ‘Hoe vaak moeten we vergeven? Moeten we zeven keer vergeven?’ Jezus zegt dan: ‘Nee, zeventig maal zeven keer.’ Zeven is in Bijbelse begrippen het volledige getal. De schepping is geschapen in zes dagen en de zevende dag nam God rust, dus dan is het volledig.”

Betekent dit dus dat je de ander áltijd moet vergeven, ook als hij of zij iets gruwelijks gedaan heeft? “Dat is moeilijk, want de vergeving ligt in de handen van degene die ‘m schenkt, maar we worden dus wel aangespoord het te doen”, antwoordt Aerssens. “Mensen kunnen je dingen aandoen, waardoor je voor je leven geschaad blijft. Iemand maakt zich schuldig en dat scheld je dan kwijt, maar dat wil niet zeggen dat je het hoeft te vergeten.”

Liefde en barmhartigheid

Vergeving komt volgens de broeder voort uit twee dingen: “Eén is liefde. Daarom spoort Jezus ons ook aan, want eigenlijk zou je kunnen zeggen dat vergeving tegen de rechtvaardigheid ingaat, want rechtvaardigheid vraagt om vergelding. Dus je scheldt iemands schuld kwijt uit liefde, wat natuurlijk ons grootste roeping is: om lief te hebben.”

Het tweede is barmhartigheid. Wat is dat dan? “Dat je kunt zien dat iemand zó in schuld, kwaad of misschien zelfs wel zonden verstrikt is geraakt, dat je medelijden met iemand krijgt”, zegt Aerssens. “Vanuit medelijden kun je zeggen: eigenlijk heb je het niet verdiend, maar ik heb wel zó met je te doen dat ik je die schuld kwijtscheldt.”

‘Heilige woede’

Maar dan: mag je eigenlijk wel even kwaad zijn op iemand? Broeder Aerssens lacht. “Woede wordt gerekend tot de hoofdzonden, omdat het een zonde is die tot andere zonden kan leiden – denk aan wraak of aan moord.” Maar er is volgens hem ook nog zoiets als een ‘heilige woede’, “want woede op zich is niet verkeerd. Als je heel strikt nadenkt over wat woede is, is het een reactie die we krijgen op onrecht, gepaard met het verlangen naar rechtvaardiging.”

Aerssens verteld dat Thomas van Aquino uitvoerig nadacht over iets als ‘goede woede’: om goede redenen kwaad worden. Wat daarbij kan helpen, is de deugd van de matigheid: “Daarmee bedoel ik proportionaliteit”, zegt Aerssens. “Je hebt landen waar als je een snoepje uit de winkel steelt er bij wijze van een hand wordt afgehakt. Een hand heeft niet dezelfde waarde als een snoepje.”

Boete en verzoening

Gelukkig is niet elke fout per se een zonde. “Zonden zijn eigenlijk beledigingen, onrecht wat je doet naar God toe of naar elkaar en daardoor ook naar God”, oppert Aerssens. “God vergeeft zonden en Hij biedt vergeving aan in de biecht.”

Dat moet vanuit een bepaalde gesteldheid van de biechteling gebeuren: je hebt berouw nodig. “Iemand kan vergeving schenken zonder dat de ander daarom heeft gevraagd, maar ik denk dat verzoening pas tot stand komt als iemand om vergeving vraagt.”