Hoogleraar Monique van Dijk-Groeneboer is op de Wereldjongerendagen om onderzoek te doen naar de taal waarmee jongeren over zingeving praten. Dat is essentieel voor de toekomst van de Kerk, vindt ze: “Het is zo gebruikelijk om óver en tégen jongeren te praten, maar zo weinig mét ze.”
Met de aanwezigheid van talloze jongeren die ‘iets’ met het geloof hebben, zijn de Wereldjongerendagen een ware goudmijn voor wie wetenschappelijk onderzoek op dat gebied wil doen. Daarom is Monique van Dijk-Groeneboer, hoogleraar Religieuze Educatie aan de Tilburg School of Catholic Theology, in Lissabon om jongeren te spreken voor haar onderzoek.
Van Dijk-Groeneboer doet hier specifiek onderzoek naar de taal die jongeren gebruiken om over thema’s als zingeving en geloof te spreken. “Ik zoek naar de taal die jonge mensen zelf gebruiken voor wat ze hier beleven”, legt ze uit. “Al deze jongeren komen namelijk naar de WJD omdat ze geïnteresseerd zijn in geloof.”
Die interesse komt vanuit een hele brede groep, vervolgt ze: van heel gelovige jongeren tot jongeren die vooral benieuwd zijn. “Daar heb je heel veel variatie in, maar wat hen bindt is dat ze hier iets hopen te vinden wat hen aanspreekt.”
Van Dijk-Groeneboer zoekt daarbij vooral naar de woorden die jongeren daar zelf aan geven, “omdat het zo gebruikelijk is om over en tegen jongeren te praten, maar zo weinig met ze.” Omdat paus Franciscus daartoe oproept in het kader van het synodale proces, vindt ze dat extra belangrijk en zinvol: “Daarom moeten we ook hun taal en hun woorden gebruiken. Dat hier duizend enthousiaste Nederlandse jongeren zijn, betekent namelijk niet dat het vanzelf wel goedkomt met de Kerk.”
Die taal die jongeren gebruiken, die is in ieder geval niet oppervlakkig, zo heeft Van Dijk-Groeneboer inmiddels wel door. “Jonge mensen denken er echt over na. Ze zijn kritisch, denken na over het leven en over wat ze met zingeving willen en kunnen. Ze nemen het geloof heel serieus, en stellen vragen bij de gewoontes van de Kerk: kloppen die, of zou het ook anders kunnen?”
Haar onderzoek gebeurt door middel van kwalitatieve interviews, wat inhoudt dat Van Dijk-Groeneboer uitgebreide gesprekken voert met de jongeren. Ze heeft er nu een stuk of twintig gehad, waarbij ze een diversiteit aan kandidaten probeert te bereiken.
“Dat hier duizend enthousiaste Nederlandse jongeren zijn, betekent niet dat het vanzelf wel goedkomt met de Kerk.”
Tweet dit!
Ze luistert mee met de deelgroepen tijdens de catecheseochtenden, maar het belangrijkst zijn toch wel de een-op-een-gesprekken. “Dat gebeurt wetenschappelijk en tegelijk pragmatisch, bijvoorbeeld in de rij voor de lunch.” De WJD zijn daarmee een ideaal onderzoeksterrein: “Ik ervaar hoe intens het geloof hier wordt geleefd. Hier vind je duizend jongeren die hier een aantal dagen samen rond deze thema’s optrekken: hier is geloof te vinden in alle breedte.”
Hoewel de analyse van de resultaten nog niet voltooid is, kan Van Dijk-Groeneboer in ieder geval vast zeggen dat de veelkleurigheid van de groep opvalt. De pelgrims, die in de leeftijdsgroep tussen vijftien en dertig vallen, verschillen niet alleen qua ervaring in geloof en in het leven, maar ook qua kerkelijke betrokkenheid en qua wat ze van de Wereldjongerendagen verwachtten.
“Sommigen hadden veel meer diepgang verwacht en echt verrijking van hun geloof, maar er zijn er ook die het allemaal te serieus vinden en gewoon graag andere mensen willen ontmoeten”, legt ze uit. Ook zijn sommige jongeren vol lof over hoe het Nederlandse programma geregeld is, terwijl anderen er met een kritische blik naar kijken: “‘Dan hebben we het over integrale ecologie en dan worden er plastic strandballen gebruikt’”, citeert ze een van haar gesprekspartners.
Juist vanwege die diversiteit vindt ze het zo waardevol om echt ter plekke aanwezig te zijn bij de Wereldjongerendagen. “Die diversiteit heb je van een afstand niet in de gaten, want de massa ziet er hetzelfde uit.”
Van Dijk-Groeneboer hoopt dat haar uiteindelijke publicatie zal bijdragen aan de manier waarop de Kerk met jongeren omgaat. Ze geeft aan te begrijpen dat de Kerk daarmee worstelt: “Ga maar eens een formule bedenken die werkt voor zo’n diverse groep, dat lukt bijna niet.”
De Kerk kan volgens haar het beste beginnen met in gesprek treden met jongeren en recht doen aan hun variatie. De Wereldjongerendagen bieden daar volgens haar een zeldzame kans toe: “Priesters en bisschoppen besteden hier deze week zo veel tijd aan: dit is je unieke kans om heel veel met jonge mensen te spreken. Ga er dus voor”, drukt ze hen op het hart.
De vragen die jongeren stellen, moet de Kerk serieus nemen, bepleit Van Dijk-Groeneboer, “want jongeren nemen dit serieus: ze besteden heel veel tijd en geld aan de WJD, dus willen op hun beurt ook serieus genomen worden hier”.
“Ze willen als volwaardig lid van de Kerk gezien worden, want zo voelen ze dat en dat zijn ze ook” Verruim uw tent – ”, citeert ze de titel van het werkdocument voor de continentale fase van de synode over synodaliteit “– nou, deze jongeren horen er allemaal bij.”
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
