De Gezondheidsraad adviseerde eind oktober om de onderzoeksgrens in de Embryo-wet aan te passen naar 28 dagen. Dat zou belangrijke kennis opleveren die op geen andere manier verkregen zou kunnen worden. Ethicus Elisa Garcia benadrukt echter dat op geen enkel moment is vast te stellen wanneer embryo-onderzoek nog wel of niet toelaatbaar is.

 Waarom wordt er onderzoek gedaan op embryo’s en waarom wil men de termijn om dit te kunnen doen oprekken?

“Onderzoek met embryo’s, verkregen uit IVF, wordt al heel lang gedaan, met name om stamcellen te verkrijgen. De reden om de grenzen van het gebruik van embryo’s voor onderzoek op te rekken is onder meer om meer kennis op te doen over embryonale ontwikkeling, en dan met name de oorzaken van ontwikkelingsstoornissen.

Men zegt dat daarmee afwijkingen die ontstaan door fouten in de ontwikkeling van het embryo zouden kunnen worden verholpen. Embryo-onderzoek ziet men ook als een middel om meer te weten te komen over vruchtbaarheidsproblemen, om die zo beter te kunnen behandelen. Volgens voorstanders van deze wijziging biedt onderzoek met embryo’s tot maximaal veertien dagen oud niet genoeg inzicht in deze factoren.”

In het advies staat dat er ethisch geen moment kan worden aangewezen wanneer onderzoek op embryo’s ontoelaatbaar is. Wat kun je hier als ethicus over zeggen?

 “Deels zou je de Raad gelijk kunnen geven. Zodra je een moment na de conceptie gaat zoeken om onderzoek met embryo’s te rechtvaardigen, wordt het duidelijk dat iedere grens arbitrair is: die wordt gebaseerd op pragmatische interpretaties van biologische gegevens.

De grens van veertien dagen werd ooit vastgesteld op basis van een aantal biologische factoren, waarvan men toen vond dat die een aanwijzing zijn dat het embryo nog geen menselijk individu is. Onder meer omdat het bij die termijn nog mogelijk is dat de embryonale cellen zich tot een tweeling ontwikkelen en de innesteling in de baarmoeder nog niet heeft plaatsgevonden.

Dat de grens voor embryo-onderzoek nu zou moeten worden opgerekt omdat het technisch mogelijk is om embryo’s tot 28 dagen in leven te houden in een laboratorium, laat zien dat de beslissing destijds tot het toestaan van embryo-onderzoek tot een bepaalde grens niet gebaseerd was op ontologische motieven, ofwel of het embryo bij die grens al wel of geen menselijk individu is.”

Hoe staat de Kerk tegenover onderzoek op embryo’s en waarom?

 “De Kerk ziet dat het embryo vanaf de conceptie de morele status heeft van een persoon. Dit betekent dat het net zo beschermwaardig is als geboren mensen. Embryo-onderzoek doet geen recht aan de waardigheid van de menselijke persoon: je gebruikt een mens als een object om er zelf beter van te worden.”