In verschillende media wordt erop gewezen dat er substantiële vooruitgang zou zijn geboekt in de onderhandelingen tussen het Vaticaan en China over de benoeming van een aantal bisschoppen.

Persbureau Reuters en The Wall Street Journal meldden op 1 februari dat onder een voorgenomen overeenkomst twee door de Heilige Stoel erkende ‘ondergrondse’ bisschoppen zullen terugtreden. Zij zouden plaats moeten maken voor twee bisschoppen van de door de overheid erkende ‘bovengrondse Kerk’, de Chinese Katholieke Patriottische Vereniging.

Gezag paus erkennen en vergeving vragen

Deze bisschoppen zouden dan het gezag van de paus moeten erkennen. Ook moeten zij vergeving vragen voor het deelnemen aan een niet door de paus goedgekeurde bisschopswijding, een vergrijp waar automatische excommunicatie op staat.

Nog eens vijf andere ‘bovengrondse’ bisschoppen zouden inmiddels volgens Reuters ook vergeving aan de paus hebben gevraagd, waarna ze erkend kunnen worden door de Heilige Stoel.

Beide artikelen beroepen zich op anonieme bronnen in het Vaticaan. Catholic News Service nam vrijdag contact op met Vaticaans woordvoerder Greg Burke, maar deze wilde geen commentaar geven.

Uitspraken kardinaal Zen

De berichten vallen samen met uitspraken van kardinaal Joseph Zen Ze-kiun. De emeritus-bisschop van Hongkong liet eind januari weten een ontmoeting met paus Franciscus te hebben gehad. Daarin liet hij naar eigen zeggen weten tegen het plan voor een overeenkomst te zijn, en gaf hij de paus een brief van een van de ‘ondergrondse’ bisschoppen.

‘Blijf jezelf trouw’

In een eigen, opmerkelijk openhartige brief vroeg de 86-jarige kardinaal zich recent onder meer af hoe er sprake kan zijn van een “wederzijdse” dialoog met een totalitair regime. “Of je capituleert of je aanvaardt vervolging, blijf jezelf trouw.”

“Denk ik dat het Vaticaan de katholieke Kerk in China verraadt? Ja, vast en zeker, als het doorgaat in deze richting die duidelijk is geworden uit alles wat zij de laatste jaren en maanden heeft gedaan”, aldus Zen.

Vaticaan: paus volledig op de hoogte van dialoog met China

De Vaticaanse bron van Reuters wees de aantijgingen van de kardinaal af. Volgens hem steunt de paus het plan om de twee ‘ondergrondse’ bisschoppen te laten terugtreden.

De Vaticaanse persdienst publiceerde deze week een verklaring waarin staat dat de paus volledig op de hoogte is van de situatie van de Kerk in China en van de dialoog tussen de Heilige Stoel en dat land, “die hij met speciale aandacht volgt”.

“Het is dus verrassend en betreurenswaardig”, staat in de verklaring, “dat het tegendeel wordt verklaard door mensen in de Kerk, die zo verwarring en controverse bevorderen.”

De twee ondergrondse bisschoppen

De ene ondergrondse bisschop, de 88-jarige mgr. Peter Zhuang Jianjian, zou volgens Reuters onder de overeenkomst door de regering worden erkend als emeritus-bisschop. Zijn opvolger zou zich verzoenen met de Heilige Stoel.

De ander, de 59-jarige mgr. Vincent Guo Xijin van Mindong, zou volgens Reuters onder de overeenkomst hulpbisschop van zijn bisdom worden. Hij zou dan gaan dienen onder de door de overheid goedgekeurde bisschop Zhan Silu.

Volgens de anonieme bron van Reuters hebben beide ondergrondse bisschoppen erkend dat ze een offer zouden brengen voor het grotere goed van de Kerk.

Ucanews.com meldde op 1 februari dat mgr. Zhuang bevestigde in december in Beijing met medewerkers van het Vaticaan te hebben gesproken. Volgens een eerder bericht van AsiaNews bleef hij ondanks druk weigeren in te stemmen met het voorstel.

Beijing wil greep krijgen op religieuze groepen

Beijing probeert al decennia met door de overheid erkende organisaties greep te krijgen op religieuze groepen, waaronder de katholieke Kerk. Onder de huidige partijleider Xi Jinpin kiest het land een harde lijn in wat de ‘sinificatie’ van de Kerk wordt genoemd.

Groot strijdpunt in de verhouding tussen China en de Heilige Stoel is daarbij al decennia de vraag wie er bisschoppen mag benoemen. Het Vaticaan behoudt zich dat recht voor, maar China beschouwt dat als inmenging in binnenlandse aangelegenheden.

Het Vaticaan heeft weliswaar een aantal bisschoppen van de Patriottische Vereniging erkend, maar vindt dat de vereniging als zodanig “niet overeenstemt met de katholieke leer”, zoals paus Benedictus XVI in 2007 schreef: het komt alleen de paus toe om bisschoppen te benoemen.

‘Geen geweldige overeenkomst’

Onder de overeenkomst zoals die zich nu lijkt af te tekenen, is het volgens Reuters de Patriottische Vereniging die bisschoppen kiest, om die namen vervolgens aan het Vaticaan voor te leggen voor definitieve goedkeuring.

“Het is geen geweldige overeenkomst, maar we weten niet hoe de situatie er over tien of twintig jaar uit zal zien. Het zou zelfs slechter kunnen zijn”, aldus de bron van Reuters.

Geruchten over een dergelijke constructie deden al eerder de ronde. Ook toen liet kardinaal Zen blijken hier fel tegen te zijn. (CNS/Catholic Herald/KN)