Bisschop Gerard de Korte van Den Bosch heeft maandagavond gepleit voor hoffelijkheid in de omgang met elkaar. Dat zei hij in zijn Kerstboodschap, uitgesproken in de Sint-Janskathedraal, aan het einde van het traditionele Van Lanschotconcert.

De Korte (63) bekritiseert de “verruwing van de omgangsvormen” die hij deels toeschrijft aan de mogelijkheid bij digitaal communiceren anoniem te blijven. Volgens de bisschop vormt een deel van het internet een “open riool” met dagelijks “een stroom van vuilspuiterij, vol van discriminatie en beledigingen”.

‘Genoeg zondebokken’

“Er zijn in ons vaderland vandaag de dag veel boze burgers. Mensen die, in een snel veranderende wereld, het gevoel hebben niet gezien of gehoord te worden. Verlies van perspectief heeft bij hen niet zelden geleid tot cynisme. Niet weinigen schieten in een slachtofferrol”, aldus de bisschop. “Er zijn genoeg zondebokken om op af te reageren” waarbij meer “op de man dan op de bal wordt gespeeld”. “Niet argumenteren maar schelden is dan het parool.”

‘Niet onschuldig’

De Korte signaleert dat zelfs de Tweede Kamer niet ontkomt aan “versimpeling en verharding”. Hij noemt dat “niet onschuldig” en op den duur mogelijk ontwrichtend voor de samenleving. Hij oppert daarom andere omgangsvormen, zoals eerder in 2011 door de Amsterdamse wethouder Andrée van Es werd bepleit. Die wilde “hoffelijkheid als bepalende waarde in de openbare ruimte”.

Besmettelijk

“Het klinkt misschien plechtig en misschien zelfs wat ouderwets, maar iedereen beseft dat hoffelijkheid in de omgang met elkaar het bestaan kan verrijken.”

Net zozeer als lompheid en grofheid “besmettelijk” zijn, is “vriendelijkheid dat evenzeer”, stelt De Korte. “Voor een christen heeft dat alles te maken met het besef dat wij door God gewild zijn. Juist die notie geeft ieder mens een waardigheid die in God is gefundeerd. Wie een ander schendt, schendt daarmee de Schepper. Juist dat besef kan mensen aanzetten tot hoffelijkheid.”

Vrijheid en ruimte

“Binnen de katholieke gemeenschap bestaat vrijheid en ruimte voor verschillende vormen van geloofsbeleving. Als Christus ons met ons licht én donker heeft aanvaard, wie zijn wij dan dat wij elkaar niet aanvaarden?”

Positieve woede

De bisschop van Den Bosch erkent dat zijn pleidooi “soft en week” kan overkomen in een harde en vaak liefdeloze wereld waar “ferm handelen noodzakelijk” is. Maar, haalde hij een incident uit 2015 aan, bestaat er naast “destructieve woede” ook woede die tot het goede oproept. Bij het genoemde incident, waarbij een vluchtelingenopvang was bekogeld met verfbommen, kwam een spontaan antwoord in de vorm van een bloemenzee. “Liefdeloosheid en onrecht moeten vanzelfsprekend scherp worden aangeklaagd en veroordeeld”, aldus De Korte. “Indirect werden degenen die de verfbommen hadden gegooid met de bloemenzee beschaamd en tot de orde geroepen.”

Inventief en creatief

Zo kan met “de nodige inventiviteit en creativiteit een hoffelijk antwoord worden gegeven op onrecht”. “Wat zou het goed zijn als wij Christus navolgen door een leven van dienstbaarheid, vergevingsgezindheid en naastenliefde. Een naastenliefde die zich concreet vertaalt in een hoffelijke omgang met de mensen die ons gegeven zijn.” (KN)