De presentatie van het werkdocument voor de synode over synodaliteit heeft de eerste wereldwijde bijeenkomst in oktober een stuk dichterbij gebracht. Het document schuwt hete hangijzers niet en belooft dat ook de vergadering zelf synodaler zal zijn.
Op 20 juni werd in het Vaticaan het Instrumentum laboris – het werkdocument – voor de eerste wereldwijde vergadering van de synode over synodaliteit gepresenteerd. Het werkdocument is samengesteld ter voorbereiding op de synodebijeenkomst in oktober, waar honderden bisschoppen en heel wat leken verwacht worden.
Het werkdocument is mede gebaseerd op input uit de luisterfase en de continentale fase van de synode, die in de afgelopen twee jaar hebben plaatsgevonden. Het document telt vijftig pagina’s, waarvan 36 werkbladen die de synodedeelnemers bij wijze van huiswerk moeten doornemen; ze bevatten talrijke vragen die de bisschoppen en andere deelnemers voor hun komst naar Rome moeten overwegen.
Volgens kardinaal Mario Grech, secretaris-generaal van de synode, is het een misvatting om te denken dat de synode met de presentatie van het werkdocument pas echt begint: de luisterfases van de afgelopen achttien maanden waren niet slechts bedoeld als voorbereiding.
“De luisterfases waren essentieel, omdat een synodale Kerk per definitie een luisterende Kerk is”, zei hij volgens OSV News bij de presentatie van het werkdocument. “Ik weet dat velen onderschatten” hoe leken door hun doopsel delen in de missie van Jezus, gaf hij aan, “maar in mijn ogen is dat een ernstige belediging.”
“Waar bisschoppen de raadpleging hebben geïnitieerd en begeleid”, zei hij, “is de bijdrage levend en verdiepend geweest.”
Het werkdocument behandelt alle onderwerpen die tijdens de synode aan bod zullen komen, verdeeld onder de parapluthema’s Missio, Communio en Participatio. Die houden in dat de bijdrage van iedere gedoopte katholiek gezien en gewaardeerd moet worden, dat de Kerk kan groeien als gemeenschap door niemand uit te sluiten en dat leiderschapsstructuren gevormd moeten worden waarbinnen iedereen zich verantwoordelijk voelt voor de missie van de Kerk.
Dat vertaalt zich in de werkbladen naar een waslijst aan vragen over hoe allerlei zaken, van het vieren van het Vormsel tot contact met andere kerkgenootschappen, anders kunnen. Daarbij worden de ‘hete hangijzers’ niet geschuwd.
Deelnemers wordt bijvoorbeeld gevraagd om stil te staan bij de rol van vrouwen in de Kerk en krijgen daarbij de vraag om na te denken of (en zo ja, hoe) de wijding van vrouwen tot diaken mogelijk zou zijn. Ook krijgen deelnemers de vraag welke stappen er genomen moeten worden om hertrouwd gescheidenen en LHBT’ers in de Kerk te verwelkomen.
Het werkdocument is grotendeels een synthese van alles wat tijdens de luisterfases en de continentale fases besproken is. Zaken als de rol van vrouwen kwam daarin veelvuldig ter sprake, zeker in Europa en Noord-Amerika; dat kan verklaren hoe deze onderwerpen het werkdocument hebben gehaald.
“Waar bisschoppen de raadpleging hebben geïnitieerd en begeleid, is de bijdrage levend en verdiepend geweest.”
Tweet dit!
Volgens kardinaal Grech moet de aanwezigheid van die thema’s niet opgevat worden als een vorm van sturing door de samenstellers van het document. Een vraag stellen betekent volgens hem niet dat die ook beantwoord moet worden: “Het is niet zo dat we in oktober 2023 en 2024 [wanneer de tweede synodevergadering plaatsvindt, red.] antwoorden moeten vinden op alle vragen die iedereen stelt”, zei hij. Het idee is juist “om elkaar te helpen luisteren naar wat de Geest vandaag tegen de Kerk zegt”.
Ook de bijeenkomsten van de bisschoppen in 2023 en 2024 zelf zullen meer in de geest van synodaliteit verlopen, legde kardinaal Jean-Claude Hollerich, rapporteur van de synode, dinsdag aan de pers uit.
Zo zal er een grotere afwisseling zijn tussen plenaire sessies en werken in groepjes. Eerder werd al bekend dat voor het eerst ook zeventig leken stemrecht zullen hebben, wat hen volwaardige gesprekspartners maakt.
De bedoeling is volgens Hollerich niet om over het werkdocument te debatteren of het te herschrijven tot een definitief document. In plaats daarvan zal het een leidraad zijn voor de voorbereiding van de leden op de bijeenkomsten en zal het de volgorde aangeven voor de discussies tijdens de synode.
De tekst “heeft niet de pretentie een theologische verhandeling te zijn over synodaliteit”, aldus kardinaal Hollerich. “De tekst geeft geen antwoorden, maar stelt slechts vragen. De bisschoppen, die geroepen zijn om het onderscheidingsproces waarmee de Kerk in 2021 begonnen is tot een goed einde te brengen, moeten hun bisschoppelijke opdracht vervullen en proberen enkele antwoorden te geven.”
De Engelse versie van het werkdocument is hier te vinden. Een Nederlandse vertaling is nog niet beschikbaar.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
