Ik zat laatst in de kerk en telde mijn zegeningen. Het was een doordeweekse avond, na 19.00 uur, er was geen Mis. Maar wat ik hier deed, mocht toch maar mooi: namelijk gewoon maar zitten, met een handjevol mensen, in stilte, op ruim voldoende afstand van elkaar, met in ons midden Onze-Lieve-Heer in zijn kribbe van dat ogenblik; een stralende monstrans.

Stemmen in de storm

Buiten beukte de wind dreigend tegen de torenspits, de kerkklokken galmden er zachtjes van maar leken toch niet echt onder de indruk van het natuurgeweld. Ik snap wel dat de heidenen de stemmen van hun goden in de storm meenden te horen.

Maar het is toch het religieuze genie van de kinderen van Abraham dat zij de stem van de Ene hoorden voorbij dat geruis, in de gezegende stilte. Ik onderschrijf van harte de woorden van Cees Baan in de kersteditie van KN: stilte is de moeder van het kerstgeheim.

Kakafonie

Horen wij die stilte nog? Of laten wij die overstemmen door het geroezemoes in en buiten ons? Door de onrust van de legio opinies die, hoe tegenstrijdig ook, allemaal wel iets van zin en waarheid lijken te bevatten?

Het voorbije jaar hoorden we die kakafonie tot ongekende hoogte aanzwellen. Een tweede jaar gedomineerd door corona, met alle beperkingen die we spuugzat zijn, maatregelen die te streng waren of niet streng genoeg, een vaccinatiecampagne die te snel of juist te langzaam op gang kwam. En al die meningen, al die boosheid en verongelijktheid… Kunnen we daarin de stilte nog horen?

Verwijten

Zoveel kritiek heeft er geklonken op de besluiten van onze wereldse en geestelijke leiders, en vaak genoeg terecht, daar niet van, maar ga er maar aanstaan. Niet dat zij verkeerde beslissingen namen lijkt mij het ernstigste verwijt, maar dat er zo weinig langetermijnvisie achter leek te zitten, zo weinig perspectief, zo weinig notie van een groter verhaal.

Ja, dan gaan mensen in complotten en extremistische ideologieën geloven. Die bieden namelijk wél een breder perspectief, een groter verhaal. Een onjuist, ja zelfs kwaadaardig verhaal, daarover geen misverstand – het is de afgodendienst van de woeste wind, niets meer. Maar toch. Kunnen we daar dan niets tegenover stellen? Belijden wij geen vele malen groter verhaal, geboren uit die diepere, vredige stilte in een stal in Bethlehem?

Luisteren naar de stilte

Ik wil daarvoor niet in eerste instantie naar onze leiders kijken – niet naar politici, noch naar kerkleiders. Dat wekt valse verwachtingen; laten we niet vergeten dat ook zij gewoon maar mensen uit ons midden zijn, mensen die reageren op wat er in ons midden leeft. Geef de keizer wat hem toekomt, maar verwacht je heil niet van hem.

Dit moeten we echt met z’n allen doen. Leren luisteren naar de stilte. Voorbij de stormen, voorbij de waan van de dag. Volgens mij is dat ook de essentie van wat de paus beoogt met zijn wereldwijde synodale proces. Niet zozeer: luisteren naar de veelheid van meningen, en de meeste of hardste stemmen tellen. Maar: samen luisteren naar de diepere stem van de stilte, samen zoeken naar wat de God die ons midden kwam ons te zeggen heeft. En samen onze zegeningen tellen, want die zijn er toch nog echt genoeg.

Namens het hele team van Katholiek Nieuwsblad: een zalig Kerstmis voor u en voor uw dierbaren!