Na de monsterzege van de boerenpartij BBB bij de provinciale verkiezingen reisde de Volkskrant af naar het Overijsselse Tubbergen; een katholieke enclave in het noorden van Nederland en tot voor kort een CDA-bastion. Nu trok de BBB ook daar maar liefst 58,8% van de stemmen, terwijl de christendemocraten kelderden van 41,8% naar een dramatische 11,2% van de stemmen. Een mevrouw uit Tubbergen verwoordde het algemene sentiment tegen de verslaggever kort maar krachtig: “Ze zeggen sorry, draaien zich om en gaan verder met wat ze deden.”
Het is natuurlijk terecht dat het CDA zich dit aantrekt, en zichzelf serieus bezint op hoe dit debacle kon plaatsvinden. Maar als men verstandig is, zet men voor men aan die bezinning begint als eerste alle spindoctors en marketeers op straat. Hoe goed die hun vak ook verstaan, ze zijn deel van het probleem van het gehele politieke bedrijf.
“Politiek is te veel marketing geworden, en het antwoord daarop kan en mag niet zijn: nog meer of betere marketing”
Tweet dit!
Dat probleem komt er op neer dat er buitensporig veel gewicht wordt gegeven aan ‘wat er leeft onder de mensen’. Daar moeten de politici dan ‘naar luisteren’, zo is het nieuwe volksgeloof, en vervolgens moeten zij die mensen wijs gaan maken dat zij inderdaad geluisterd hebben, en dat hun politieke tegenstrevers juist onvoldoende luisteren naar ‘wat er leeft’. Wie dat kunstje het best beheerst, wint de volgende verkiezingen.
Hierdoor is een democratisch bijgeloof ontstaan, met ongeveer dit credo: “Ik geloof in politici die luisteren naar mijn wensen en grieven.” Marketeers zijn de sjamanen van dat bijgeloof, ze houden die illusie driftig mede in stand en adviseren de politici vervolgens hoe ze er het beste op kunnen inspelen. De scheidslijn tussen politiek en marketing is nog nooit zo poreus geweest als vandaag. Het is geen toeval dat de BBB zelfs is opgericht door een marketingbureau.
Het antwoord daarop kan en mag niet zijn: nog meer of betere marketing. Dat brengt hooguit tijdelijk electoraal succes, maar alleen maar verdere teleurstelling en cynisme wanneer de verwachtingen wéér niet waargemaakt worden. En laten we wel wezen: die verwachtingen worden nooit waargemaakt. De BBB zal ook teleurstellen, zoals de winnaar van de proteststem van vier jaar geleden, Forum voor Democratie, inmiddels ook al door de mand gevallen is.
En daarvoor hoeft de boerenpartij zich niet eens, zoals Forum, te ontpoppen tot een fascistoïde zootje complotdenkers. Juist ook als de partij constructief aan de weg blijft timmeren, zal men de spanning gaan ervaren tussen het politieke bijgeloof en de politieke realiteit.
Want die realiteit houdt in: coalities smeden, compromissen sluiten, soms ook impopulaire maatregelen nemen die een hoger belang dan het eigenbelang dienen. Precies het soort dingen waar de mevrouw uit Tubbergen lak aan heeft.
Toch, willen we een meer bestendig geloof in het democratische bestel creëren, zullen politici ook tegen die mevrouw en andere kiezers moeten durven zeggen: “Sorry, maar u kunt niet altijd uw zin krijgen, zo werkt de politiek niet. Ik werk vanuit deze principes, als u het daarmee eens bent mag u op mij stemmen, maar ik kan geen enkele garantie geven dat ik ook altijd beleid kan realiseren waar u blij mee zult zijn.” Ik zou het een verademing vinden, wat de marketeers er ook van vinden.
 |
Gratis kennismaken met KN?Dit commentaar is afkomstig uit Katholiek Nieuwsblad nr. 12. Vrijblijvend kennismaken met KN? Vraag hier 3 gratis proefnummers aan! |
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
