De Inspectie van de Gezondheidszorg legde in 2011 een verplichte screening op kindermishandeling op aan Spoedeisende hulpafdelingen en Huisartsenposten nadat was gebleken dat er onvoldoende werd gesignaleerd.
De screening bestaat uit een korte vragenlijst die kan leiden naar wel of geen verdenking op kindermishandeling. Indien er een verdenking bestaat, dient de zorgverlener hierop te handelen volgens landelijk en lokaal protocol. Er bestaat echter geen meldplicht bij de verdenking op kindermishandeling.
Uit het onderzoek dat de Volkskrant aanhaalt blijkt dat van de 50.671 (en niet de vermeende 5000) gescreende kinderen, 108 kinderen een verdenking hadden op kindermishandeling. Dat is 0,2%. Bij navraag door de onderzoekers bij Veilig Thuis, het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling, bleek dat er van slechts negen gevallen daadwerkelijk melding was gedaan.
Hieruit concluderen de onderzoekers dat er in de andere 99 gevallen geen sprake was van kindermishandeling. De melding bij Veilig Thuis hebben de onderzoekers bij gebrek aan beter, verheven tot ‘gouden standaard’ voor de ‘diagnose kindermishandeling’.
Maar kan dat als er pas na een melding bij Veilig Thuis onderzoek wordt gedaan of er sprake is van verwaarlozing, geweld (lichamelijk of psychisch), uitbuiting of seksueel misbruik?
Dat de onderzoekers de resultaten op een dergelijke manier hebben gepresenteerd en dat de Volkskrant kopt ‘Verkeerde vragenlijst leidt tot veel onterechte verdenkingen’ en pas later in het artikel kanttekeningen plaatst, is kwalijk.
Ouders bedenken zich nu wel twee keer voordat ze met hun kind de arts bezoeken. Lopen kinderen daarmee niet het gevaar op een andere vorm van kindermishandeling? Namelijk verwaarlozing, het te laat zoeken van medische hulp om de verdenking maar te vermijden?
Het is voor een arts een ongelofelijk moeilijke beslissing om een melding te maken. Er gaan heel wat stappen aan vooraf. De ouders moeten op de hoogte worden gebracht van de melding en dat doe je niet zomaar. Het is een enorm conflict van waarden, van goed hulpverlenerschap en het willen behouden van een goede arts-patiëntrelatie.
Wat als de melding onterecht is? Welke schade heb je als hulpverlener dan toegebracht? Moet je dan wegkijken van het leed van een kind, eigenlijk van een heel gezin? Dat kan niet. Je wilt hen helpen.
Een kind schade toebrengen is vrijwel nooit een bewuste keuze maar eerder een teken van onmacht. Dat aankaarten, in combinatie met de juiste hulp kan veel veranderen voor kinderen en opvoeders. Daar doen we het voor. Zou de beschuldiging dat hulpverleners te veel ouders onterecht verdenken van kindermishandeling er niet voor kunnen zorgen dat er nog meer kinderen gemist zullen worden?
Het onderzoek kwam met nog een tweede conclusie; dat er nog altijd honderden mishandelde kinderen worden gemist, ondanks de vragenlijst. Uit de steekproef onder 5484 kinderen zonder verdenking op kindermishandeling bleek er bij 52 kinderen in de tien maanden na het bezoek aan de huisartsenpost of eerste hulp, alsnog melding te zijn gedaan bij Veilig Thuis.
Opnieuw werd de melding verheven tot het bestaan van kindermishandeling in het desbetreffende gezin. Maar ook hier geldt dat nog niemand mishandeling heeft bevestigd.
Het maakt het onderzoek lastig te interpreteren over hoeveel onterechte beschuldigingen en hoeveel mishandelde kinderen er worden gemist.
Wat het wel duidelijk laat zien is dat er wetenschappelijk gezien nog heel veel moet gebeuren. Niet alleen om aan te tonen of de vragenlijst nu wel of niet valide is, maar ook wat nu werkelijk het bewijs is dat er sprake is van kindermishandeling.
Moeten we de vragenlijst dan afschaffen? Ik denk het niet. Bij gebrek aan beter moeten we het ermee doen. Daarnaast helpt het hulpverleners alert te zijn op kindermishandeling en zich bewust te worden van hun belangrijke rol. Een bewustwording die de media nog moeten krijgen.
De insteek van een nieuwsbericht kan van levensbelang zijn nu we naar schatting per jaar nog altijd honderdduizend mishandelde kinderen missen. Hopelijk bedenken ze zich voortaan twee keer…
Daniëlle Dankers is arts.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
